بازار؛ گروه استانها: تعیین شعار برای سال جدید و آغاز روند کاری در کشور چند سالی است که با مباحث اقتصادی و ضرورت توجه به آن همراه است؛ از اصلاح الگوی مصرف، همت مضاعف، کار مضاعف و جهاد اقتصادی گرفته تا رونق و جهش تولید و توجه به کالاهای ایرانی، اقتصاد مقاومتی ضمن اینکه طی دو سال اخیر موضوع تولید بیش از سال های پیش مورد تاکید است.
امسال شعار آمیخته با تولید بود؛ تولیدی که نه تنها نیازمند پشتیبانی و مانع زدایی است تا به معنای واقعی محقق شود بلکه باید دانش بنیان و اشتغال آفرین نیز باشد.
اما سوال اینجاست که در این مسیر اقتصاد ما باید به کدام سمت و سو روانه شود؟ سیاست های مختلفی که بر اقتصاد و تولید ملی اثرگذار هستند چیست و باید چه برنامه هایی برای آن ها داشت؟ رسیدن به پاسخ این سئوالات ما را پای صحبت های هادی حق‌شناس؛ یکی از صاحب‌نظران اقتصادی نشاند که در ادامه متن این صحبت ها را می خوانید.
صاحب نظر حوزه اقتصاد در گفتگو با بازار با اشاره به اینکه اقتصاد یک موضوع چند وجهی است، گفت: طبیعتاً اگر اقتصاد را به عنوان یک موجود زنده تلقی کنیم باید همه اعضا و جوارحش با هم کار کند چراکه مثلا اگر مغز و قلب خوب داشته باشد اما پا نداشته باشد اقتصاد مطلوبی نیست.
سیاست های پولی، ارزی، مالی و بخش بازرگانی باید اصلاح شود
هادی حق‌شناس با بیان اینکه وضعیت اقتصاد فعلی آسیب های مختلفی دیده و دلایل آن نیاز به آسیب شناسی جدی دارد، اظهار کرد: برای اینکه این اقتصاد به شرایط عادی و نرمال برگردد مجموعه سیاست هایی مانند سیاست های پولی، ارزی، مالی و بخش بازرگانی باید اصلاح شود.
وی ادامه داد: به عنوان نمونه وقتی در یک سال اخیر قیمت مرغ دچار نوسان شد بلافاصله صادرات مرغ ممنوع شد در حالی که قطعا بخشی از تولیدکنندگان مرغ مشتری خارج از کشور داشتند اما به دلیل تنظیم بازار داخل کشور صادرات را ممنوع اعلام کردند.
حق‌شناس با اشاره به اینکه در خصوص سیاست های پولی هم همینطور است، مطرح کرد: یکی از مثال هایی که در این مورد می توان بیان کرد سیاست هایی بود که مجلس در رابطه با افزایش تسهیلات تکلیفی بانک ها اتخاذ کرده بود و بر اساس آن بانک ها به سیاست گذار فکر نمی کردند و وقتی بانک ها مجبور باشند تسهیلات بدهند ناچارند اضافه برداشت از بانک مرکزی داشته باشند که نتیجه آن افزایش نرخ تورم است.
وی با اشاره به اینکه بنا به درخواست مقام معظم رهبری از رئیس مجلس جلوی این کار گرفته شد، عنوان کرد: مثال دیگری که می توان آورد در حوزه صنعت است، همه از خودرو ساز ناراضی هستند و رهبری هم اظهار نارضایتی می کند اما باز هم اصرار داریم واردات محدود ۴۰ تا ۵۰ هزار خودرو داشته باشیم در حالی که نیاز کشور سالی حداقل یک میلیون تیراژ خودرو است بنابراین این موضوع باعث عدم تعادل در بازار می شود.
به گفته این اقتصاددان این موضوع را می توان به بخش های مختلف تعمیم داد و راهکار این است که به اصول رقابت در بازار احترام بگذاریم، به عبارت دیگر نمی شود دولت در مقاطع مختلف مداخله بکند و انتظار داشته باشیم بازار و مکانیزم بازار جواب بدهد.
وقتی در اقتصاد چند نوع نرخ ارز وجود دارد طبیعی است که در آن رانت و فساد ایجاد می شود
حق‌شناس با بیان اینکه ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی نکته مهمی است که این روزها مطرح است، گفت: وقتی در اقتصاد چند نوع نرخ ارز وجود دارد طبیعی است که در آن رانت و فساد ایجاد می شود؛ بنابراین اگر می خواهیم به کسب و کار پر رونق برسیم و اقتصاد رونق بگیرد مهم ترین نکته این است که به قواعد علم اقتصاد احترام بگذاریم و آن را بپذیریم، از طرف دیگر مداخلات دولت یا سیاست گذار باید به حداقل برسد.
این اقتصاددان اضافه کرد: اگر چنین اتفاقی بیفتد می توان به رونق بازار امیدوار بود در غیر این صورت هر ساله یک محصول روی دستمان می ماند چرا که نمی گذاریم مکانیزم بازار، آن را تنظیم کند.
وی در بخش دیگری از صحبت هایش بیان کرد: طی سه سال گذشته اخلالی به نام تحریم در اقتصاد ایران ایجاد شد و همچنین عدم مبادله تجاری و نقل و انتقالات پولی به دلیل عدم پیوستن ایران به اف. ای. تی. اف به وجود آمد بنابراین تحریم ها از یک طرف و از سوی دیگر اف. ای. تی. اف مبادلاتمان را پر هزینه کرده و در اصطلاح، برای دور زدن تحریم ها باید هزینه بیشتری بپردازیم.
حق‌شناس با اشاره به اینکه اگر این موارد رفع شود کمک بزرگی به بخش تجارت خارجی می شود، افزود: برای اینکه بدانیم تجارت خارجی چه ابعادی دارد کافیست به سال ۹۰ برگردیم، در سال ۹۰ مجموع صادرات نفت و گاز و صادرات غیر نفتی کشور ۱۵۰ میلیارد دلار بود به عبارت دیگر ۱۰ سال قبل ۱۲۰ میلیارد دلار درآمد نفت و گاز و ۳۰ میلیارد دلار درآمد صادرات غیر نفتی داشتیم.
وی با بیان اینکه امسال این عدد شاید کمتر از ۱۰۰ میلیارد دلار باشد در حالی که طی این ۱۰ سال این رقم در ترکیه و برخی از دیگر کشور دو و سه برابر شده است، عنوان کرد: کشور از ۱۰ سال گذشته ۶ یا ۷ سال در شرایط تحریم و اخلال در تجارت خارجی بود و این قضیه منجر به محروم شدن از مبادلات تجاری شد و انتقالات پولی را نیز دچار مشکل کرد.
اقتصاد را باید به شکل یک بسته دید که همه سیاست ها در آن گنجانده شده است
این اقتصاددان ادامه داد: اگر بحث رونق مطرح است، اقتصاد را باید به شکل یک بسته دید که همه سیاست ها در آن گنجانده شده است.
وی یادآور شد: البته ممکن است که تقدم و تاخر داشته باشد، به عنوان مثال اصلاح قیمت ارز می تواند گام اول، اصلاح نظام و بروکراسی های اداری گام دوم و تسهیل در صادرات و واردات گام بعدی باشد.
حق‌شناس در ادامه درباره ایجاد فضای رقابت برای ارتقای کیفیت تولیدات داخلی، گفت: مثال این قضیه مقایسه نانوایی های دولتی پز و آزاد پز است که در همه شهرهای ایران نیز وجود دارند حال سوال این است که کیفیت نان کدام نانوایی بهتر است؟ با وجود اینکه هر دو نانوایی یک نوع آرد دریافت می کنند اما نانوایی آزاد پز نان با کیفیت تری را تحویل مشتری می دهد چرا که محبور است جنس خوبی ارائه کند تا مردم بخرند بنابراین حتی در نانوایی ها نیز بحث رقابت اثر کیفی بر تولید نان دارد.
وی ادامه داد: مثال دیگری که می توان در این رابطه مطرح کرد بحث بانک های خصوصی و بانک های دولتی است، به عبارتی می توان گفت رفتار بانک های خصوصی منجر به این شد که رفتار بانک های دولتی نی با مردم تغییر کند و رفتار نانوایی های آزاد پز منجر به تغییر رفتار نانوایی های دولتی شد.
تا زمانی که در بخش های مختلف رقابت ایجاد نشود اتفاق مهمی رخ نمی دهد، علاوه بر این رقابت دو دستاورد مهم دارد که اولین دستاورد ماندن قیمت در پایین ترین سطح ممکن و اصلاح قیمت ها است و دومین دستارود این است که کیفیت کالا مناسب می شود بنابراین رقابت در اقتصاد معجزه می کند
به گفته این اقتصاددان تا زمانی که در بخش های مختلف رقابت ایجاد نشود اتفاق مهمی رخ نمی دهد، علاوه بر این رقابت دو دستاورد مهم دارد که اولین دستاورد ماندن قیمت در پایین ترین سطح ممکن و اصلاح قیمت ها است و دومین دستارود این است که کیفیت کالا مناسب می شود بنابراین رقابت در اقتصاد معجزه می کند.
حق‌شناس افزود: وقتی می خواهیم در بخشی رقابت ایجاد کنیم همه تصور می کنند قیمت ها افزایش پیدا می کند که البته ممکن است در کوتاه مدت چنین اتفاقی بیفتد اما در بلند مدت هم قیمت و هم کیفیت مورد رضایت مشتری خواهد بود.
نظر شما