بازار؛ گروه بین الملل: یک مقام بلندپایه کاخ سفید در نشست خبری درباره تحریمهای جدید آمریکا علیه مسکو گفت که ایالات متحده احتمال قطع روسیه از سیستم پرداخت‌های بین‌المللی سوئیفت را رد نکرد. وی افزود: سوئیفت جزو اولین بسته تحریمی نیست که ما وضع کردیم. اما سوئیفت را از گزینه های موجود تحریمی حذف نمی کنیم، بلکه گزینه ای وابسته به اقدام بعدی روسیه باقی خواهد ماند.
در این میان اقدام تنبیهی غرب برای حذف روسیه از پیام‌رسان سوئیفت موضوع جدیدی نیست و تهدید به مسدود کردن دسترسی آن برای اولین بار در سال ۲۰۱۵ صورت گرفت. در مقابل مسکو از جایگزین سوئیفت به نام «سیستم انتقال پیام‌های مالی (SPFS)» پرده برداری کرد، البته هنوز ارتباط گسترده‌ای با موسسات مالی جهانی ندارد.
از سوی دیگر، SPFS بیش از ۴۰۰ کاربر روسی دارد و تا پایان سال ۲۰۲۰ تنها ۲۳ بانک خارجی از ارمنستان، بلاروس، آلمان، قزاقستان، قرقیزستان و سوئیس به جایگزین سوئیفت متصل شدند. در عین حال، می‌توان انتظار داشت کرملین SPFS را در سطح بین‌المللی گسترش دهد و کشورهایی که قصد دارند واردات نفت و گاز طبیعی روسیه را دارند احتمالاً به سیستم معاملات بانکی جدید روسیه خواهند پیوست.
علاوه بر این، با توجه به اینکه بانکهای چینی تاکنون تمایل چندانی به پیوستن به SPFS ندارند، این موضوع نیز جای سوال دارد که آیا روسیه می‌تواند به تجارت معمول خود با چین ادامه دهد، البته بانکهای روسی می‌توانند بخشی از «سیستم پرداخت بین‌بانکی فرامرزی چین (CIPS)»، نسخه چینی سوئیفت شوند که در سال ۲۰۱۵ تأسیس شد.
در پی گفتگوهای بین ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و شی جین پینگ، همتای چینی وی در ۱۵ دسامبر، کرملین اعلام کرد که روسیه و چین قصد دارند ساختارهای مالی مشترکی را توسعه دهند تا بتوانند روابط اقتصادی خود را به گونه‌ای عمیق‌تر کنند که کشورهای خارجی نتوانند بر آن تأثیر بگذارند.
در خصوص این تحولات خبرنگار بازار مصاحبه ای با پروفسور «شیرین هانتر» عضو شورای روابط خارجی آمریکا انجام داده که در ادامه می خوانیم.
هانتر متخصص مسائل سیاسی ایران، خاورمیانه و اسلام سیاسی است. تا پیش از انقلاب ۵۷ ایران، هانتر عضو وزارت امور خارجه ایران بوده‌است و پس از آن به ایالات متحده مهاجرت نمود. وی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه و ترکی مسلط است. وی همچنین عضو شورای روابط خارجی امریکاست.کتاب «روابط ایرانی-عربی، فرایندهای تنش و سازگاری» از جمله کتابهای متأخر هانتر است. این کتاب تلاشی برای فهم و درک بهتر تاثیرات رقابت‌های فرهنگی، مدرنیزاسیون (نوگرایی)، اختلافات قومی و مذهبی، دولت‌سازی، نقش قدرت‌های بزرگ و سیستم سیاسی بین‌المللی بر روابط ایرانیان و اعراب طی هفت دهۀ گذشته است.
از جمله آثار دیگر وی می توان به کتابهای «خدا در کنار ماست: دین و امور بین الملل»، «سیاست خارجی ایران در دوران بعد از شوروی»، «ایران متفرق: ریشه های تاریخی مناظرات ایرانیان درباره هویت »، «فرهنگ و حکومت در قرن بیست و یکم»، «اسلام در روسیه؛ سیاست هویت و امنیت»، «آینده اسلام و غرب؛ برخورد تمدنها یا همزیستی مسالمت آمیز»، «صدای اسلام از جناح اصلاح طلب»، «اسلام و حقوق بشر»، «مدرنیزاسیون، دموکراسی و اسلام» و «اسلام: دین دوم اروپا» اشاره کرد.
*بحران اوکراین چه تبعات اقتصادی برای روسیه و اروپا دارد؟ آیا اروپا با مشکل واردات انرژی مواجه نخواهد شد؟
بحران اوکراین قطعاً تأثیر منفی بر اقتصاد روسیه و اروپا خواهد داشت. حجم تجارت بین اتحادیه اروپا و روسیه بسیار بالاست. نزدیک به نیمی از صادرات روسیه به کشورهای اتحادیه اروپا می رود. جدیت تأثیر بر روسیه به گستره تحریم ها و مدت آن بستگی دارد. ممکن است تاثیر فوری آن خیلی قوی نباشد، اما اگر تحریم ها برای مدت طولانی ادامه پیدا کند، می تواند اثرات بسیار مخربی بر روسیه داشته باشد. کاهش صادرات انرژی روسیه به اقتصادهای اروپایی با تأخیر در بازیابی آنها ناشی از اثرات اپیدمی کرونا آسیب می رساند. به ویژه قیمت های بالاتر انرژی می تواند نرخ تورم را به سطوح بالایی برساند.
*متعاقب بحران اوکراین، آمریکا از احتمال قطع ارتباط روسیه با سوئیفت خبر داد. قطع ارتباط روسیه با سوئیفت چه آثاری بر روابط تجاری روسیه خواهد داشت و تا چه میزان بر اقتصاد این کشور اثرگذار است؟
در حال حاضر هیچ تصمیمی در مورد حذف روسیه از سوئیفت گرفته نشده است. بسیاری از کشورهای اروپایی برای رفتن به این حد تردید دارند. اما اگر آنها تصمیم بگیرند روسیه را از سوئیفت کنار بگذارند، تجارت روسیه و در نتیجه اقتصاد آسیب خواهد دید.
*اروپا وارد کننده انرژی از روسیه است. قطع ارتباط روسیه با سوئیفت کشورها اروپایی را برای واردات سوخت از روسیه با مشکل مواجه خواهد ساخت. آیا ممکن است در چنین حالتی آمریکا واردات انرژی اروپا از روسیه را ذیل تحریم قرار ندهد؟
هنوز زود است که بگوییم چه نوع تحریم هایی علیه روسیه اعمال خواهد شد. با این حال، محدود کردن صادرات انرژی روسیه به اروپا در ترکیب خواهد بود. تهاجم روسیه به اوکراین ایرادات اروپا، به ویژه آلمان در مورد وابستگی به روسیه را نشان داد. در دوران پس از اوکراین، اروپا تلاش خواهد کرد تا وابستگی به روسیه را کاهش دهد و منابع واردات انرژی خود را متنوع کند.
*روسیه سیستم مالی مستقل از سوئیفت را از سال ۲۰۱۵ به بعد ایجاد کرده است. در این سیستم مالی حدود ۲۰ بانک روسی فعال هستند و به نظر می رسد در حال حاضر حضور بانکهای خارجی در آن نیز به زمان نیار دارد. آیا این سیستم می تواند روابط خارجی روسیه را هموار کند؟
در حال حاضر، جایگزین‌هایی برای اشکال رایج تراکنش‌های مالی کارآمد نیستند. این قانون در مورد جایگزین روسی برای سوئیفت اعمال می شود. با این حال، همانطور که در بالا ذکر کردم، در حال حاضر هیچ تصمیمی در مورد حذف روسیه از سوئیفت اتخاذ نشده است.
*آلمان روابط اقتصادی مناسبی با روسیه دارد و مخالف تحریمهای گسترده علیه روسیه است. آیا اروپا در خصوص تحریم روسیه اجماع نظر دارد؟
در مورد شدت پاسخ به تجاوز روسیه بین اعضای اتحادیه اروپا اختلاف نظر وجود دارد. کشورهای بالتیک و لهستان، با سابقه طولانی تجاوز و اشغال روسیه، خواهان پاسخی قوی هستند. اما کشورهای دیگر، از جمله آلمان، می‌توانند به سمت رویکردی ملایم‌تر تمایل داشته باشند. با این حال، با توجه به تاریخ گذشته خود آلمان در اروپا، آلمانی ها با هر تصمیمی که در اتحادیه اروپا و ایالات متحده اتخاذ شود، همراهی خواهند کرد.
نظر شما