بازار - گروه استان ها: کرمان مهمترین قطب تولید پسته در ایران است و تولید پسته در جهان، اقتصادی دو قطبی دارد یک سر ایران است و سر دیگر این قطب آمریکا قرار گرفته است.
میلیاردها دلار در بازار پسته در کشورهای مختلف معامله می شود و سهم ایران از این بازار حدود ۱.۵ میلیارد دلار است که علیرغم تلاش آمریکا برای خراب کردن بازار پسته ایران اما کیفیت پسته در استان کرمان موجب شده است خریداران پسته ایران را در رقابت با کالای آمریکایی بپسندند.
هر چند در سال ۹۷ پسته ایران ۹۰ درصد خسارت دید و با افت جدی کیفیت و کمیت محصول مواجه شد اما در سال جاری این مشکل تا حدود زیادی رفع شد و تولید پسته در کرمان به ۱۵۰ هزار تن رسید.
طبق آخرین گزارشهای اتاق بازرگانی و انجمن پسته استان کرمان بخش قابل توجهی از پسته ایران هم اکنون به کشورهای مختلف جهان شامل قاره های آمریکای شمالی، اروپا، آسیای میانه، روسیه و کشورهای عربی و آسیای دور صادر شده است.
هم اکنون ۲۲۰ هزار هکتار باغ پسته در استان کرمان وجود دارد که اکثرا در شهرستانهای رفسنجان، کرمان، سیرجان، انار، زرند، شهربابک و راور قرار گرفته اند.
پسته داران کرمانی که اکثرا خود صادر کنندگان این محصول نیز محسوب می شوند میلیارد ها دلار ارز را به جیب می زنند که از راه استفاده از منابع آب، خاک و نیروی انسانی استان کرمان تامین شده است اما وقتی دلارهای پسته را در استان جستجو کنید به کمتر کارخانه یا مرکز سرمایه گذاری می رسید.
بخشی از ارزی که وارد استان می شود صرف بازیابی باغهای پسته و کشت سالهای بعد می شود اما مقصد این ارزها کجاست؟ اکثر این ارزها صرف سرمایه گذاری در استانهای دیگر کشور می شود و یا عملا در کشورهای مختلف بعد از صادرات باقی می ماند و سهم استان کرمان از این صنعت فقط اشتغال و استفاده از منابع و نهاده های تولید مختلف است.
سرمایه گذاری پسته داران در کرمان حلقه مفقوده استان
ترغیب پسته داران به سرمایه گذاری در استان کرمان حلقه مفقوده ای است که نبود آن به خوبی در استان کرمان احساس می شود و همین مساله موجب شده است که سطح رفاه اجتماعی و زندگی در کرمان با استانهای همجوارش هر روز بیشتر شود.
محمد سلجوقی استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی استان کرمان در گفتگو با خبرنگار بازار می گوید: ۲۲۰ هزار هکتار باغ پسته در استان کرمان وجود دارد که با وجود تمام پیش بینی های بد بینانه که به دلیل خشکسالی پسته را در حال نابودی می داند اما هر سال در حال توسعه هستند و سطح زیر کشت افزایش می یابد.
وی افزود: ارزش باغهای پسته و صنایع وابسته به پسته در استان کرمان میلیاردها دلار ارزیابی می شود و نتیجه این ثروت هنگفت ارزآوری ثابتی است که در زمان تحریم و غیر تحریم همیشه جاری بوده است و دلیل تداوم این صنعت انحصاری بودن تولید پسته با کیفیت در ایران است.
سلجوقی گفت: در سال جاری حدود ۱۵۰ هزار تن پسته در کرمان تولید شده است که پیش بینی ها از این حکایت دارد که ۹۰ درصد از این محصول صادر می شود و دلیل افزایش وزنی و دلاری صادرات استان کرمان نیز همین افزایش تولید پسته در مقایسه با سال گذشته بوده است.
وی ادامه داد: کمتر استانی در کشور چنین ظرفیتی دارد اما سوال این است که این ارزها کجا هزینه می شود، حدود ۲۰ درصد از سود هر سال باغها باید صرف بازیابی و آماده سازی باغهای برای تولید در سال آینده شود اما ۸۰ درصد بقیه سود کجا هزینه می شود؟ در استان کرمان هیچ کانون سرمایه گذاری مشخصی وجود ندارد و بسیاری از طرح های نیز نیمه تمام رها شده است.
ارزآوری پسته به نام کرمان و به کام دیگران
این کارشناس اقتصادی گفت: همان طور که سود و منابع مالی معادن فولاد و مس کرمان به تهران منتقل می شود پسته داران نیز ارزهای خود را در استانهای دیگر سرمایه گذاری می کنند و در مواردی نیز در سایر کشورها این سرمایه گذاری انجام می شود.
وی گفت: نباید فراموش کنیم آمریکا با کمک برخی از کشاورزان مهاجر ایرانی در کالیفرنیا اقدام به توسعه زمینه های کشاورزی و کشت پسته کرده است و همین دیدگاه نیز در خصوص سرمایه گذاری های پسته داران نیز وجود دارد.
وی ادامه داد: این مسئولان دولتی هستند که باید زمینه را برای جذب سرمایه در استان کرمان مهیا کنند اما عملا چنین اتفاقی روی نداده است و این سرمایه های سرگردان به سمت کانونهای دیگر جذب سرمایه در خارج از جغرافیای استان کرمان می رود.
سلجوقی بیان کرد: اگر در زمینه های دیگر نیز بررسی کنید کرمان در بخش معدن، صنایع، کشاورزی و حتی نیروی انسانی داشته های خود را صادر می کند و استان کمترین بهره را از این منابع می برد و در مقابل نهاده های تولید از جمله آب، خاک و سایر سرمایه های طبیعی را نیز از دست می دهد.
وی گفت: اما اگر زمینه و امکان سرمایه گذاری در کرمان مهیا شود و تنها بخش کوچکی از این ارزآوری سالانه در استان جذب شود اقتصاد استان کرمان متحول و اشتغالزایی به نقطه اوج می رسد.
طلای سبز به اقتصاد کرمان جان می بخشد
رئیس سابق اتاق ایران در گفتگو با مهر با اشاره به اینکه کشاورزان پسته کار استان کرمان به حمایت ویژه دولت برای حل مشکلات موجود نیاز دارند بیان کرد: پسته ظرفیت فوق العاده اقتصادی برای کشور است و در طول انقلاب و با وجود تحریم ها هیچ گاه صادرات این محصول متوقف نشده است.
محسن جلال پور بیان کرد: صنعت پسته یکی از صنایع مستقل و خود اتکا بوده است اما به نظر می رسد در شرایط فعلی و نیاز جدی دولت به صادرات غیر نفتی حمایت از تولید و صادرات این محصول این روزها اهمیت صد چندان یافته است.
وی پسته را کالایی لوکس و صادراتی دانست و بیان کرد: نباید به پسته از دید سیاسی نگاه شود چون محصول پسته ایران از نظر کیفیت بسیار مطلوب و بی رقیب است و کشش بسیار زیادی در خصوص این محصول وجود دارد و می تواند اقتصاد کشاورزی ایران و استان کرمان را متحول کند.
جلال پور گفت: به طور متوسط هر سال ۸۵ درصد پسته ایران صادر می شود و حفظ بازارهای پسته جهانی اولویت نخست و بسیار استراتژیک در این صنعت است که در این مسیر همه باید صادر کنندگان پسته را حمایت کنند.
وی بیان کرد: در شرایط فعلی اقتصادی باید با حمایت از پسته زمینه ارزآوری و بازگشت سرمایه فراهم شود و با این اقدام زمینه برای اشتغال زایی، ارزآوری و توسعه صنایع وابسته فراهم می شود.
این در حالی است که به تازگی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان رفسنجان در ستاد پسته این شهرستان از فاقد متولی بودن پسته به شدت انتقاد کرده است.
وی با اشاره به اینکه پسته در وزارتخانه متولی ندارد و تقریبا بخش‌های خصوصی در این زمینه پای کار هستند، اظهار داشت: محصولی مانند چای که ۳۰ هزار هکتار سطح زیر کشت آن است در وزارتخانه دفتر دارد اما پسته با وجود ۴۵۰ هزار تا ۴۶۰ هزار هکتار سطح زیر کشت در کشور دارد و در طول سالها ۲۰ میلیارد تومان ارزآوری داشته هیچ متولی ندارد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان رفسنجان تصریح کرد: دفتر پسته حدود ۱۵ سال تعطیل است که خواستیم فعالیتش را از سر بگیرد.
پسته با وجود تمام قابلیتهایش اما در دولت هیچ گونه پشتیبانی نمی شود و تولید و صادرات این محصول به بخش خصوصی واگذار شده و به تنهایی با پسته آمریکا رقابت می کند.
نظر شما