بازار؛ گروه استانها: کافی است در حاشیه یکی از میدان های سطح شهر مشهد مانند سلمان، فردوسی، امام حسین(ع) و یا حاشیه‌های بلوار امام علی(ع) کمی از سرعت خودروی خود بکاهید لذا در کسری از ثانیه تعداد انبوهی از کارگران ساختمانی بر سر شما آوار خواهند شد آن هم بدون آنکه بدانند شما چه کارگری و با چه تخصصی نیاز دارید!
این در حالی است که شهرداری مشهد از ابتدای سال گذشته با اجرای طرح ساماندهی کارگران ساختمانی تلاش کرده تا این موضوع را سامان دهد اما درست در فاصله چند متری ایستگاه های سامان دهی شهرداری هنوز کارگران بسیاری را می توان یافت که بر روی زمین چمباتمه زده اند تا کارفرمایی آن ها را بر سر کار ببرد.
ابتدای اردیبهشت‌ماه سال ۹۹ هنگامی‌که شهردار وقت مشهد از میدان فردوسی به‌عنوان اصلی‌ترین پاتوق کارگران ساختمانی بازدید کرد جرقه اجرای ساماندهی این کارگران نیز زده شد و باوجود اینکه ایستگاه‌های بسیاری با تجهیزات رفاهی برای کارگران در مناطق مختلف شهر ایجادشده است اما هنوز در حاشیه میدان‌ها و برخی خیابان‌ها مانند بلوار شهید صادقی با پدیده آوارگی کارگران روبرو هستیم.
دل گفته‌های کارگری
برای واکاوی مشکلات کارگران سر گذر هیچ راهی بهتر از هم‌صحبت شدن با آن‌ها آن‌هم در حاشیه یکی از همین میدان‌های شهر نیست.
حمزه یکی از کارگرانی که از سرما سر وکله خود را در میان یقه‌های کاپشنی پاره پنهان کرده در پاسخ به سؤال ما که چرا ایستگاه گرم شهرداری را رها کرده و در این هوای سرد بر روی جداول کنار خیابان نشسته است می‌گوید: ایستگاه کارگران از ما مدرک و کارت ملی می‌خواهد ولی ما از تربت‌جام برای کار به مشهد آمدیم و مدارک خود را نیاوردیم. حمزه هنوز حرفش را تمام نکرده که یکی دیگر از کارگران بانام ابراهیم با اشاره به ما می‌گوید« این حمزه افغانی است اصلاً مدرک ندارد برای همین اینجا می نشیند»
هنگامی‌که از ابراهیم سؤال می‌کنیم تو که ایرانی هستی پس چرا تو کنار خیابان را به ایستگاه کار ترجیح دادی اظهار می‌کند: ما آنجا هم ثبت‌نام کردیم و لذا بر اساس مهارتی که داریم به ما زنگ می‌زنند و یا کار سفارش می‌دهند اما این روزها به دلیل نبود کار شرایط خیلی سخت شده و لذا ترجیح می‌دهیم همین سر گذر بنشینیم شاید کسی ما را برای جابجایی بار و یا اسباب و اثاثیه ببرد.
وی که از نبود کار نالان است می‌افزاید: بااینکه شهرداری ایستگاه کارگری راه‌اندازی کرده اما خیلی از مردم هنوز همین دور میدان می‌ایستند با کارگران چانه می‌زنند و نیاز خود را تأمین می‌کنند و حتی حاضر نیستند که از خودرو پیاده شوند و وارد ایستگاه شهرداری شوند.
سلطان‌علی هم یکی دیگر از کارگرانی که از شهرستان کلات برای کار به مشهد آمده است به ما می‌گوید: برخی از این کارگران به دلیل نبود کشت و کار در روستا به‌صورت فصلی به مشهد می‌آیند و از طرفی دوست ندارند نام و نشانی از آن‌ها در دفترهای شهرداری ثبت شود.
وی به ما می‌گوید: خیلی از این آدم‌هایی را هم که در امتداد خیابان می‌بینید که تا آخر شب نشسته و مثلاً کار گیرشان نیامده کارگر نیستند بلکه این‌ها اتفاقاً بعد ظهرها دور میدان جمع می‌شوند که مردم فکر کنند کاری گیرشان نیامده و کمکی از مردم دریافت کنند.
وی با شاره به بوته‌ای شمشاد در حاشیه خیابان می‌گوید: شب‌ها شما اگر بیایی گزارش بگیری پشت این بوته‌ها کلی غذای یک‌بارمصرف پنهان‌شده است.
مسئولان چه می‌کنند؟
برای یافتن جواب سوا لاتی که در این رابطه در ذهنم موج می‌زند از علیرضا کفاش مدیر پروژه ساماندهی کارگران ساختمانی و موقت سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فراورده‌های کشاورزی شهرداری مشهد تقاضا می‌کنیم تا ساعاتی را برای این منظور میهمان ما باشد و به این سؤالات پاسخ دهد.
* این جریان افرادی که به اسم کارگر در سر گذرها جدیداً می‌نشینند و سرکار نمی‌روند چیست؟
از زمانی که بیماری کرونا شیوع پیدا کرد لذا توصیه مسئولان بر این بود که شهروندان از خانه خارج نشوند لذا به دلیل نوع‌دوستی که در بین ایرانیان موج می‌زند لذا عده‌ای از گروه‌های مردمی و شهروندان در سر گذرها حاضر می‌شدند تا به‌نوعی به این کارگرها که در آن زمان کاری نداشتند کمک کنند اما متأسفانه این موضوع پس از گذشت دو سال به رویه‌ای مشکل‌ساز تبدیل‌شده است.
متأسفانه افراد بسیاری در ساعات مختلف شبانه‌روزی در میدان‌ها شهر مشهد به‌ویژه مناطق برخوردار شهری و جنوب مشهد به انتظار کمک هستند و این افراد به‌رغم جوان بودن حاضر به کاری نبوده و تمایل نداشته در ردیف کارگران سازمان‌دهی شده قرار بگیرند .
* پس به نوعی در پوشش کارگر ساختمانی گدایی می کنند؟
بله. این افراد روزانه بین ۴۰۰ تا ۴۵۰ هزار تومان از طریق گدایی و فقط ایستادن در میدان‌ها شهر درآمد کسب می‌کنند و باید اذعان کرد برخی از این کارگر نماها حتی توزیع‌کننده مواد مخدر هستند و برای رد کم کردن کیسه‌ای خالی با تعداد البسه مندرس که نماد کارگر هست برد است دارند.
* آیا امکان جمع‌آوری و ساماندهی این افراد وجود ندارد؟
همان‌طور که قبلاً نیز اشاره شد در مسیر طرح ساماندهی کارگران ساختمانی مشکلاتی همچون حضور افراد کارگر نما و متکدی در سطح شهر وجود دارد که در خارج از محدوده است.
در این راستا و با توجه به اینکه دیگر دستگاه‌ها اقدامات ملموسی در این خصوص انجام نداده‌اند، شهرداری با استفاده از ظرفیت‌های داخلی خود و پیگیری‌های مستمر توانست هماهنگی‌هایی با حوزه محترم قضایی در این خصوص انجام دهد تا با همکاری نیروی اجرائیات و سد معبر مناطق طرح‌هایی تحت عنوان«جمع‌آوری و هدایت افراد کارگر نما» را به اجرا بگذارد که تأثیرات مثبتی نیز در پی داشته است.
درواقع باید برای حل این مشکل باید تمامی ادارات و نهادهای اجرای پای‌کار بیایند و لذا تنها شهرداری قادر به حل این موضوع نیست.
* چند کارگر موقت در سطح شهرداریم؟
با توجه به شیوع ویروس کرونا و همچنین اوضاع اقتصادی جامعه، ازآنجایی‌که گذرهای شهری سهل‌الحصول ترین مکان‌ها برای کاریابی به شمار می‌روند، پیش‌بینی می‌شود تعداد ۱۲ هزار نفر کارگر موقت در سطح شهر وجود داشته باشد.
* از این تعداد چند کارگر تاکنون در قالب طرح ساماندهی توسط شهرداری ساماندهی شدند؟
تاکنون بالغ‌بر ۱۰ هزار و ۵۰۰نفر به عضویت طرح ساماندهی کارگران ساختمانی و موقت درآمده‌اند که تعداد 3 هزار نفر از آنان کارگران فعال به شمار می‌روند.
* علت عدم استقبال برخی از این افراد از ایستگاه‌های شهرداری چیست؟
تعدادی از این افراد، اتباع غیرمجاز هستند که با توجه به اینکه به‌صورت غیرقانونی در کشور حضور پیداکرده‌اند امکان ثبت‌نام آنان در لیست کارهای ساماندهی وجود ندارد. تعدادی نیز از روستاها و شهرهای پیرامون به مشهد می‌آیند، بنابراین ازآنجایی‌که به‌صورت دائمی در این شهر مستقر نیستند در ایست کارهای ساماندهی نیز حضور پیدا نمی‌کنند.
تعدادی دیگر نیز افراد متکدی و کارگر نما هستند که بر همین اساس ازآنجایی‌که ذات کار آن‌ها باهدفی که ایست کارهای ساماندهی در راستای ساماندهی کارگران ساختمانی دنبال می‌کند منافات دارد بنابراین تمایلی برای حضور در ایست کارها از خود نشان نمی‌دهند.
* شهرداری چه خدماتی به این کارگرها می‌دهد؟ چند ایستگاه تاکنون در سطح شهر ایجادشده است؟
تاکنون ۱۲ ایست کار ساماندهی در نقاط مختلف سطح شهر راه‌اندازی شده است که علاوه بر نوبت‌دهی و اعزام کارگران به پروژه‌های مختلف با توجه به درخواست کارفرما، امکاناتی همچون سیستم سرمایش، گرمایش، سرویس بهداشتی، آبخوری، اسکان، نمازخانه، آب جوش، سیستم صوت و تصویر در اختیار کارگران محترم قرار داده است. لازم به ذکر است کلیه خدمات ایست کارهای ساماندهی به‌صورت کاملاً رایگان صورت می‌پذیرد.
برای درخواست کارگران سه روش حضوری، اپلیکیشن و سامانه پاسخگویی ۳۱۷۵ تعبیه شده است که مردم می توانند برای درخواست نیروی کار مورد نظر از این سه روش اقدام کنند لذا با توجه به زیرساخت هایی که ما در بحث ساماندهی کارگران ایجاد کرده ایم؛ کارگر واقعی که محتاج کار باشد، بیکار نخواهد ماند و اگر از طریق مردم به سر کار اعزام نشود، او را در پروژه های شهری مشغول به کار خواهیم کرد؛ اما متاسفانه از آنجا که عواطف مردم به نوعی برانگیخته می شود، کمک هایی را در نظر می گیرند که به دست اهلش نمی رسد.
باید تاکید کنم کارگری که در کنار خیابان پلاکاردی را در مقابل خود می گذارد، کارگر واقعی نبوده و به نوعی کارگر نما می باشد.
* نرخ هر کارگر آیا متفاوت است؟ این تفاوت بر اساس چه ملاک‌هایی است؟
نرخ هر کارگر با توجه به رسته‌ای که آن‌ها در آن مشغول فعالیت هستند نسبت به دیگر رسته‌ها متفاوت است که وظیفه نرخ‌گذاری این رسته‌های مختلف ساختمانی بر عهده کانون انجمن صنفی کارگران ساختمانی استان است.
* با چه مشکلاتی درزمینهٔ ساماندهی کارگران موقت و ساختمانی روبرو هستید؟
در حال حاضر مهم‌ترین مورد، عدم همکاری دیگر دستگاه‌ها همچون سازمان تأمین اجتماعی، اداره کل اتباع و مهاجرین خارجی، سازمان صداوسیما و اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی است که باگذشت یک سال از انعقاد تفاهم‌نامه همکاری مشترک اقدامات معناداری در راستای طرح ساماندهی کارگران ساختمانی انجام نداده‌اند که این امر باعث پدید آمدن مشکلات عدیده‌ای شده است.
نظر شما