بازار؛ گروه بین الملل: در پایان اکتبر ۲۰۲۱، غول انرژی عربستان سعودی یعنی آرامکو نتایج سه ماهه سوم خود را اعلام کرد؛ این نتایج استثنایی بودند. درآمد خالص شرکت ۳۰.۴ میلیارد دلار بود که نسبت به سه ماهه قبل ۱۵۸ درصد افزایش داشت. دلیل اصلی سه ماهه موفق، قیمت بالای نفت بود. قیمت بیش از ۸۵ دلار برای هر بشکه و برخی ناظران باتجربه از قیمت ۹۰ دلار یا حتی ۱۰۰ دلار صحبت کردند.
با توجه به کنفرانس تغییرات آب و هوایی COP۲۶ و انتظارات مبنی بر اینکه تقاضای جهانی نفت به زودی به اوج خود می رسد، به نظر می رسد که سودهای کلان تولیدکنندگان نفت از نظر شرایط متناقض با سیاست های انرژی پاک باشد. در بازارهای نفت و گاز چه می گذرد و چرا در زمانی که قرار است به سمت سوخت های پاک تر روی بیاوریم، شاهد قیمت های بالای انرژی هستیم؟ تغییر اقلیم و سیاست‌ها برای مهار انتشار گازهای گلخانه‌ای ما چگونه بر بازارهای نفت تأثیر می‌گذارند؟
اولین تأثیر تغییر آب و هوایی، افزایش پیش بینی شده رویدادهای شدید آب و هوایی بوده است. این رویدادها شامل امواج گرما و خشکسالی است که منجر به آتش‌سوزی جنگل‌ها، طوفان‌های استوایی آسیب‌رسان‌تر و بارش‌های شدید که باعث سیل، رانش گل و سایر رویدادهایی می‌شود که به طور فیزیکی بر زیرساخت‌های انرژی موجود تأثیر می‌گذارد.
طوفان آیدا که در پایان ماه اوت امسال به خلیج مکزیک رسید، بسیاری از زیرساخت‌های نفت و گاز دریایی را برای هفته‌ها قطع کرد و به سکوها و تأسیسات پشتیبانی خشکی آسیب رساند. در این فرآیند، حدود چهل میلیون بشکه نفت از دست رفت که به بازارهای نفتی کمک کرد. در حالی که تعدادی از پالایشگاه‌ها و خطوط لوله نیز تحت تأثیر قرار گرفتند، آنها سریع‌تر به روند انتقال انرژی بازگشتند و با کمبود مواد اولیه مواجه شدند.
در اوایل سال جاری، طوفان های زمستانی زیرساخت های گاز را در تگزاس منجمد کردند و باعث توقف تولید برق شد که منجر به کمبود آب، گرما و حتی غذا برای چند روز شد. در نتیجه قیمت برق عمده فروشی حدود ۴۰۰ درصد افزایش یافت.
ارتباط بین قیمت گاز و نفت می تواند بسیار ظریف تر از سوزاندن نفت به جای گاز در بخش های برق و صنعت باشد
برای چندین دهه، قیمت نفت شامل یک «حق بیمه ژئوپلیتیکی» بود که منعکس کننده این واقعیت بود که بسیاری از منابع نفتی جهان از کشورهای بالقوه ناپایدار سیاسی مانند عراق و لیبی تامین می شد. بسیار محتمل است که بازار کنونی نیز شامل قیمت‌گذاری «حق بیمه آب و هوایی» باشد که نه تنها ناشی از رویدادهای مکرر و شدید آب و هوایی، بلکه ناشی از مسئولیت‌های قانونی بالقوه و خطرات نظارتی برای تولیدکنندگان سوخت فسیلی است.
بازار کنونی همچنین بر اساس «حق بیمه آب و هوایی» قیمت گذاری می شود که نه تنها به دلیل رویدادهای آب و هوایی مکرر و شدید، بلکه به دلیل مسئولیت های قانونی بالقوه و خطرات نظارتی برای تولیدکنندگان سوخت فسیلی ایجاد می شود.
همچنین امسال، زمستان طولانی و تابستان گرم، خشکسالی در آمریکای جنوبی، سیل در چین و سایر رویدادهای آب و هوایی به ایجاد یک بحران انرژی با افزایش ۵ برابری قیمت گاز و تأثیر بر قیمت برق کمک نمود. ارتباط بین قیمت گاز و برق آشکار است، به ویژه در کشورهایی مانند بریتانیا که تقریباً نیمی از کل برق توسط گاز تولید می شود. ارتباط بین قیمت گاز و نفت می تواند بسیار ظریف تر از سوزاندن نفت به جای گاز در بخش های برق و صنعت باشد.
پالایشگاه های نفت نیروی خود را تولید می کنند و با توجه به اینکه قیمت گاز بر اساس محتوای انرژی آنها از قیمت نفت فراتر می رود، سوزاندن نفت به جای گاز برای آنها هزینه کمتری دارد. گاز پالایشگاه برای تولید هیدروژن نیز استفاده می شود که به نوبه خود برای گوگردزدایی (حذف گوگرد) فرآورده های نفتی تمیز استفاده می شود.
در بازاری که توسط شوک‌های تقاضای کوتاه‌مدت هدایت می‌شود، پالایشگاه‌ها می‌توانند هزینه‌های بالاتر را به مصرف‌کننده منتقل کنند و قیمت‌های مصرف‌کننده نهایی را بالا ببرند. کانال دیگری که از طریق آن قیمت های بالای گاز بر نفت تأثیر می گذارد، از طریق بخش پتروشیمی است که در آن خوراک کراکر پتروشیمی اغلب می تواند بین گاز (LPG) و نفتا متفاوت باشد. با قیمت های بالای گاز اخیر، نفت خوراک منتخب آنها بوده است و بیشتر از قیمت بنزین حمایت می کند (نفتا برای مخلوط کردن بنزین استفاده می شود).
در سراسر جهان، دولت‌هایی که تحت فشار فعالان محیط‌زیست هستند، در مورد تعهدات خود به سیاست‌های صفر خالص صحبت کرده‌اند. این امر به ویژه در سال جاری با کنفرانس COP۲۶ در گلاسکو و انتشارات هیئت بین دولتی تغییرات آب و هوایی و آژانس بین المللی انرژی (IEA) که به راه های دستیابی به اهداف تغییر آب و هوا اشاره می کند، آشکار شده است. آژانس بین‌المللی انرژی مدعی شد: «فراتر از پروژه‌هایی که قبلاً تا سال ۲۰۲۱ انجام شده‌اند، هیچ میدان نفت و گاز جدیدی برای توسعه در مسیر ما وجود ندارد».
اکثر پاسخ‌های سیاست‌گذاری به تغییرات آب و هوایی مبتنی بر سمت عرضه بوده و تقاضا را کنترل نمی‌کند
در عین حال، فشارهایی بر بانک ها، شرکت ها و دولت ها برای عدم تصویب پروژه های جدید سوخت فسیلی وارد شده است. بنابراین، بسیاری از پاسخ‌های سیاست‌گذاری به تغییرات آب و هوایی مبتنی بر سمت عرضه بوده است و تقاضا را کنترل نمی‌کند. فقط اروپا، کانادا و کالیفرنیا قیمت های معنی داری دارند که برای جلوگیری از سوزاندن کربن طراحی شده اند.
نتیجه خالص این سیاست‌ها افزایش قیمت نفت و گاز بوده است که با رویدادهای شدید آب و هوایی تشدید شده است. افزایش قیمت‌های انرژی در میان بزرگ‌ترین کشورهای مصرف‌کننده که در حال حاضر با افزایش نرخ تورم ناشی از گلوگاه‌های سمت عرضه و تسهیل پولی در پی همه‌گیری کووید مواجه شده‌اند، نسبتاً محبوب نبوده است. این مهم منجر به وضعیت عجیبی شده است که در آن کشورهای مصرف‌کننده از اوپک درخواست می‌کنند تا عرضه‌های اضافی نفت - به طور ایده‌آل با قیمت‌های پایین‌تر - را در زمانی که تلاش می‌کنند نرخ انتشار کربن خود را کاهش دهند، فراهم کند.
این وضعیت به تولیدکنندگان عمده نفت خاورمیانه خدمت خوبی کرده است و خزانه دولت را پر کرده و سودهای فوق العاده ای برای قهرمانان ملی آنها مانند آرامکو ایجاد کرده است. این عدم تقارن رویکردهای سیاستی احتمالاً نوسانات در بازارهای نفت و گاز را تشدید خواهد کرد. علاوه بر این، ممکن است روند تنوع از نفت، به ویژه در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا را کند کند. با این حال، اعتراض عمومی علیه تغییرات اقلیمی، که در جلسات اخیر COP۲۶ در گلاسکو به وضوح قابل مشاهده است، دمای هوا در تابستان سوزان در خاورمیانه و پیش‌بینی افزایش سطح آب دریاها در این منطقه ممکن است هنوز استدلال‌های قوی برای ایجاد فرآیند انتقال انرژی معنادار باشد.
نظر شما