تهمینه غمخوار؛ بازار: چندی پیش، کمیته بازرگانی و تجارت مجلس سنای پاکستان از آغاز تجارت دوجانبه با ایران در قالب تهاتر خبر داد. صالح فاروقی قائم مقام وزارت بازرگانی در نشست کمیته تجاری مجلس سنای پاکستان از نهایی شدن مراحل آغاز تجارت تهاتر (کالا به کالا) با ایران خبر داده و گفت: این تجارت از یک ماه دیگر آغاز خواهد شد. وی افزود: به دلیل نبود کانالهای بانکی با ایران، برخی مشکلات در تجارت با تهران وجود دارد از این رو مکانیزم تهاتر در دستور کار قرار خواهد گرفت.
قائم مقام وزارت بازرگانی پاکستان به کمیته سنای این کشور در امور بازرگانی اطلاع داد: قرار گرفتن پاکستان در فهرست خاکستری گروه ویژه اقدام مالی (FATF) هیچ تاثیری بر صادرات پاکستان ندارد.
گفتنی است آغاز تجارت کالا به کالا میان ایران و پاکستان مهمترین موضوع مورد مطرح «عبد الرزاق داوود» مشاور نخست وزیر پاکستان در امور سرمایه گذاری و تجارت در جریان سفر اخیرش به تهران و دیدار با مقامات کشورمان بود.
این مقام پاکستانی همچنین در یک کنفرانس مطبوعاتی در شهر کراچی گفت: پاکستان و ایران تقریباً بر سر قرارداد دوجانبه تجارت تهاتر به توافق رسیده اند که بر اساس آن پاکستان در ازای دریافت گاز مایع طبیعی (LNG) از ایران به این کشور برنج صادر خواهد کرد.
در همین راستا و با توجه به اهمیت روابط ایران با کشورهای همسایه از جمله پاکستان، خبرنگار بازار گفتگویی را با «دکتر لیلا باباخانی» کارشناس ارشد آسیای مرکزی و شبه قاره، دکترای جغرافیای سیاسی و متخصص مسائل انرژی خزر ترتیب داده که در ادامه میخوانیم:
* کمیته بازرگانی و تجارت مجلس سنای پاکستان از آغاز تجارت دوجانبه با ایران در قالب تهاتر تا یک ماه دیگر خبر داد. مقام پاکستانی معتقد است که به دلیل نبود کانالهای بانکی با ایران، برخی مشکلات در تجارت با تهران وجود دارد. از این رو مکانیزم تهاتر در دستور کار قرار خواهد گرفت. از دیدگاه شما این مکانیزم تا چه اندازه در گسترش روابط میان دو کشور در شرایط فعلی تاثیرگذار است؟
اگر چه تحریمهای ظالمانه آمریکا موجب عدم وجود کانال های بانکی بین جمهوری اسلامی ایران و پاکستان شده و تجارت بین دو کشور همسایه را بسیار سخت کرده است؛ اما تصمیم اخیر دو کشور مبنی بر احیای سازوکار «تهاتر» با کمک بخش های خصوصی و اتاق های بازرگانی دو کشور، یک راهکار موثر در جهت تامین نیازهای متقابل بدون تبادل پول خواهد بود.
تهاتر کالایی و مبادلات تجاری با پول ملی از راهکارهای توسعه تجارت با همسایگان است. بی شک، این توافق نقطه عطفی برای دستیابی به اهداف تجاری دوجانبه خواهد بود، زیرا در صورت تهاتر، نیازی به خارج کردن ارز از کشور وجود ندارد ضمن اینکه هزینه های انتقال ارز هم از میان رفته و تجارت به حالت مستقیم در خواهد آمد.
تغییر تعرفه های تجارت ترجیحی به آزاد می تواند به توسعه واردات و صادرات ایران و پاکستان سرعت بخشیده و موجب صرفه‌جویی در زمان و هزینه گردد
در شرایط فعلی با تهاتر و حل مشکلات تجاری می توان تجارت رسمی بین ایران و پاکستان که سالانه حدود ۱.۵ میلیارد دلار است را به پنج میلیارد دلار که در سال ۲۰۱۶ توافق کردند، ارتقاء داد و برای تحقق این امر مهم اجرای موافقت نامه تجارت آزاد دو همسایه در آینده ای نزدیک نیز انجام خواهد شد.
علاوه بر آن، تغییر تعرفه های تجارت ترجیحی به آزاد می تواند به توسعه واردات و صادرات دو کشور سرعت بخشیده و موجب صرفه‌جویی در زمان و هزینه گردد. با آغاز تجارت آزاد میان دو کشور، تعرفه ها کاهش یافته و شرایط برای صادرات مجدد فراهم می شود و تولیدات ایرانی در بازارهای بین المللی نیز ارائه خواهد شد.
جمهوری اسلامی به دلیل ساختار مقرراتی خود، آمادگی کامل برای آغاز تهاتر را دارد و پاکستان نیز باید هرچه سریع‌تر زمینه قانونی خود را برای این کار فراهم نماید چرا که هزینه های تجارت دوجانبه به نفع هر دو طرف خواهد بود
از آن جایی که پاکستان جزء ۱۰ بازار اول صادراتی ایران است، ارتقاء تجارت دوجانبه پاکستان و ایران موجب ثبات اقتصادی و رفاه مردم ساکن در دو سوی مرز میگردد. مسیر اصلی برای تجارت تهاتر دو کشور، گذرگاه مرزی مشترک میرجاوه_تفتان خواهد بود. البته با توجه به مرزهای طولانی میان دو کشور که بیش از ۹۵۰ کیلومتر است، ظرفیت افزایش گذرگاه های مرزی جهت رشد و توسعه مراودات تجارت با استفاده از سازوکار تهاتر نیز وجود دارد.
لذا، جمهوری اسلامی ایران به دلیل ساختار مقرراتی خود، آمادگی کامل برای آغاز تهاتر را دارد و پاکستان نیز باید هرچه سریع تر زمینه قانونی خود را برای این کار را فراهم نماید چرا که هزینه های تجارت دوجانبه به نفع هر دو طرف خواهد بود.
* طالبان گروهی سازمان یافته از قوم پشتون در افغانستان هستند که قرابت بسیاری با پشتونهای پاکستان دارند، با تسلط طالبان بر افغانستان بنظر میرسد که سطح تعاملات این دو کشور در مسیر رونق همکاریها قرار میگیرد، ارزیابی شما در این باره و دور زدن ایران و تاثیر آن بر چیست؟
کشور افغانستان همسایه ایران است و بر همین اساس این روابط همسایگی ایجاب میکند که در برخی موارد مانند همکاری با بسیاری از کشورها، با طالبان نیز همکاری و ارتباط داشته باشد. البته، ما در پاره ای از مسائل با طالبان تضاد منافع داریم که لازم است این روابط به شکل درستی مدیریت شود. پرواضح هست که وزن ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران با این کشورها به ویژه با افغانستان بسیار فاصله دارد.
* توافق نخست پاکستان و طالبان در خصوص ترانزیت گندم، برنج و اقلام دارویی هند به افغانستان از طریق پاکستان زنگ خطر جدی را برای بندر چابهار به صدا در خواهد آورد، ارزیابی شما در خصوص تاثیر این توافق بر بندر چابهار چیست؟
پاکستان در مقابل پیشنهاد بشر دوستانه هند مبنی بر ارسال ۵۰ هزار تن گندم، دارو و اشیای دیگر کمکی به افغانستان اعلام کرد که با ارسال کمک های بشردوستانه و نشان دادن همدردی، بطور استثنایی اجازه می‌دهد تا این اقلام از طریق بندر واگه و سپس از طریق ماشینهای افغانستانی به کشور افغانستان انتقال یابد. ناگفته نماند که ترانزیت گندم و اقلام دارویی هند به افغانستان از طریق بندر واگه صورت میگیرد؛ نه از بندر گوادر که رقیب چابهار است. بندر چابهار، برای هند از اهمیت فوق‌العاده استراتژیک و حیاتی برخوردار است.
هند در تلاش است تا با سرمایه‌گذاری در بندر چابهار، به نفوذ اقتصادی و سیاسی خود در منطقه بیافزاید و جایگزینی برای بندر گوادر، مسیر ترانزیتی چین و پاکستان ایجاد کند
هند، به عنوان یکی از قدرت های نوظهور اقتصادی در جنوب آسیا با طرح استراتژیک بلندمدت در راستای توسعه بازارهای داخلی هدف خود با سرمایه گذاری در چابهار؛ رقابت با چین و پاکستان در دستیابی به بازار اروپا و اوراسیا در حال حرکت است.
با توجه به عضویت هند در کریدور بین‌المللی شمال_جنوب، این مسیر برای دهلی این امکان را فراهم خواهد میکند که به بازار کشورهای آسیای میانه مانند تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان و ذخایر انرژی آن ها و همچنین ترکیه، روسیه و در نهایت شمال اروپا دسترسی پیدا کند. بر همین اساس، این کشور در تلاش است تا با سرمایه‌گذاری در بندر چابهار، به نفوذ اقتصادی و سیاسی خود در منطقه بیافزاید و جایگزینی برای بندر گوادر، مسیر ترانزیتی چین و پاکستان ایجاد کند.
هیچ عامل خارجی به اندازه کارشکنی های داخلی در یک دهه اخیر قادر به آسیب زدن موقعیت چابهار و پایانه های صادراتی ایران نخواهد بود؛ معطل کردن طرحهای عظیم اقتصادی و توسعه ای داخلی بزرگترین ضربه به اقتصاد ایران خواهد بود
به نظر میرسد که هیچ عامل خارجی به اندازه کارشکنی های داخلی در یک دهه اخیر قادر به آسیب زدن موقعیت چابهار و پایانه های صادراتی ایران نخواهد بود. معطل کردن طرحهای عظیم اقتصادی و توسعه ای داخلی بزرگترین ضربه به اقتصاد ایران خواهد بود.
* آیت الله سید ابراهیم رئیسی در جریان سفر به ترکمنستان برای شرکت در اجلاس اکو در دیدار عارف علوی رئیس جمهور پاکستان با اشاره به اشتراکات وظرفیتهای گسترده توسعه همکاریهای تهران و اسلام آباد، اظهار داشت؛ دوکشور نه تنها از رابطه همسایگی بلکه از ارتباط عمیق قلبی، تاریخی، فرهنگی برخوردار هستند، واستفاده از این ظرفیتها در مسیر توسعه روابط به نفع دو ملت و پیشرفت و آبادانی منطقه است. دیدگاه شما در مورد اولویتهای دولت سیزدهم در راه توسعه روابط با پاکستان چیست؟
آیت الله رئیسی و اعضای کابینه اش به کرات اعلام کرده اند که اولویت دولت سیزدهم تقویت و توسعه روابط با همسایگان است. جمهوری اسلامی، همواره بر گفتگو های درون منطقه‌ای تاکید داشته است چرا که معتقد است عموما متغیر خارجی از دستیابی کشورها به همگرایی و توسعه پایدار ممانعت خواهد کرد. سیاست همسایگی دولت سیزدهم تاکید بر استفاده از ظرفیت های موجود کشورهای همسایه برای تامین منافع است. قطعا این رویکرد تاثیر راهبردی بر صلح و امنیت منطقه خواهد داشت.
دکتر باباخانی: در شرایط فعلی ایران و اعمال تحریم‌ها، توسعه تجارت با کشورهای همسایه، عاجل ترین راه گذار از مشکلات اقتصادی است
در شرایط فعلی ایران و اعمال تحریم‌ها، توسعه تجارت با کشورهای همسایه، عاجل ترین راه گذار از مشکلات اقتصادی است. برای حل مشکل انتقال ارز به کشور نیز واردات و صادرات با پول ملی سبب سرعت در پرداختی های دو کشور خواهد شد. این موضوع بین دو کشور ایران و پاکستان در حال انجام است.
دو کشور اشتراکات فراوان و اهدافی چون افزایش امنیت مرزها، تسهیل در روند صلح افغانستان و افزایش حجم تجارت مشترک دارند. از طرفی، چالش های مشترک دو کشور، امنیت مرزی و تبعات منفی رقابت ایالات متحده با چین بر مشارکت اقتصادی تهران و اسلام‌آباد با پکن، فشار ایالات متحده علیه تجارت دو جانبه، ارتباطات منطقه‌ای و ایجاد زیرساخت های انرژی میباشد.
امید است که سرمایه گذاری گسترده کشور توسعه یافته ای مانند چین در ایران و پاکستان موجب تقویت ارتباط بیشتر میان سه کشور شده و فرصت هایی را برای توسعه تجارت دو و چندجانبه مانند پروژه خط لوله انتقال گاز ایران_ پاکستان، تحقق سند جامع ایران و چین و تکمیل طرح یک کمربند_ یک جاده توسط چین در منطقه را فراهم کند
بر همین اساس، امید است که سرمایه گذاری گسترده کشور توسعه یافته ای مانند چین در ایران و پاکستان موجب تقویت ارتباط بیشتر میان سه کشور شده و فرصت هایی را برای توسعه تجارت دو و چندجانبه مانند پروژه خط لوله انتقال گاز ایران_ پاکستان، تحقق سند جامع ایران و چین و تکمیل طرح یک کمربند_ یک جاده توسط چین در منطقه را فراهم کند.
البته برخی کشورهای منطقه به سرکردگی استکبار به ویژه آمریکا، برای تخریب روابط برادرانه دو کشور از طریق تأمین مالی تروریسم و حمایت عناصر فرامنطقه‌ای از شورشیان در ایالت بلوچستان اقدامات زیادی انجام میدهند که با تقویت هرچه بیشتر روابط دو جانبه میتوان این چالشها را حل کرد.
نظر شما