بازار، گروه استان ها: خراسان جنوبی با پرورش بیش از ۲ میلیون رأس دام سبک و سنگین یکی از قطب‌های دامداری شرق کشور محسوب می‌شود و بسیاری از مردم در مناطق روستایی و عشایری از این طریق ارتزاق می‌کنند این در حالی است که قاچاق دام در چند سال اخیر به‌خصوص در سال جاری به معضلی برای این صنعت مهم و مادر تبدیل شده است.
درست است که قاچاق دام مختص سال جاری نمی‌شود اما خشکسالی سال زراعی جاری آن را افزایش داده است. به گفته کارشناسان با وقوع خشکسالی شدید و قیمت فعلی گوشت، همچنین مشکل نهاده‌ها، نگهداری از دام برای دامدار صرفه اقتصادی ندارد، از این رو دامداران ناچار هستند دام خود را با قیمت پایین به فروش برسانند و بعد توسط دلالان به صورت غیرقانونی از استان خارج می‌شود.
نکته مهم دیگری که در این میان وجود دارد به گفتۀ کارشناسان در صورتی که زنجیره تولید و فرآوری صنعت دام در استان تکمیل شود، می‌تواند شاهد کاهش این روند باشیم، چرا که حتی خروج دام قانونی نیز به نفع خراسان جنوبی نیست و با ایجاد صنایع تبدیلی، تکمیلی و فرآوری محصولات دامی می‌توان باعث رونق اقتصادی این بخش مانند حوزه طیور شد.
افزایش ۵۰ درصدی پرونده‌های قاچاق دام
مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی در همین راستا به خبرنگار بازار گفت: در سال ۱۴۰۰ برای ۳ هزار و ۴۲۷ رأس دام سنگین صدور گواهی حمل و نقل داشتیم و این در حالی است که در سال ۹۹ این عدد ۳ هزار و ۱۰۶ رأس بود.
محمد اصغرزاده افزود: همچنین در بخش شتر یک هزار و ۶۵۹ گواهی حمل در سال جاری داده شده است که در سال گذشته یک هزار و ۵۰۶ نفر بود.
وی تصریح کرد: در بخش دام سبک که گوسفند و بز می‌شوند هم در سال جاری ۱۰۶ هزار و ۹۴۴ رأس گواهی حمل و نقل صادر شد ولی در مدت زمان مشابه سال قبل فقط ۴۳ هزار و ۶۱۴ رأس بود.
به گفتۀ وی در بخش قاچاق و توقیفات نیز در سال جاری تاکنون ۵۲ پرونده برای ۷۸۸ رأس داشته‌ایم و در سال ۹۹ فقط ۲۵ پرونده برای ۴۴۰ رأس دام داشتیم.
خروج دام زنده مازاد از استان
مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی دلیل افزایش قاچاق دام را خشکسالی سال ۹۹ دانست و اظهار کرد: به دلیل خشکسالی، تأمین نهاده دامی، بازار و کشش قیمت بیش از دو برابر خروج دام سبک را در سال جاری داشته‌ایم که به صورت مجاز و غیرمجاز بود.
اصغرزاده با بیان اینکه ۵۰۰ رأس دام به ۱۱ کشتارگاه خراسان جنوبی وارد شده است، گفت: باقی این رقم دام همچنین شترمرغ که مصرفی در خراسان جنوبی ندارد، مازاد استان است که به استان‌هایی از قبیل خراسان رضوی، یزد و اصفهان به صورت زنده حمل می‌شود.
وی بیان کرد: به دلیل اینکه در سال های ۹۷ و ۹۸ شاهد ترسالی بودیم، دامداران دام هایی که باید حذف می‌شدند و سالانه ۲۵ درصد دام باید حذف شود را هم انجام ندادند و حتی افزایش دام داشتند ولی با خشکسالی سال ۹۹ با مشکلاتی روبه‌رو شدند.
به گفتۀ وی با توجه به مشکلات ایجاده شده از خشکسالی و نهاده ها، دامدار و عشایر با مشکل مواجه شد و حتی خرید دام از عشایر نیز برای استان مفید نبود چرا که به دلیل نبود زیرساخت به صورت زنده به استان‌های دیگر ارسال شدند.
توجه ویژه به فرآوری و محصولات صادرات محور
مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه در سال جاری امید است که بارندگی بهتر باشد، گفت: مسئولان استانی و متولیان و دستگاه‌های حمایتی لازم است که استراتژی و برنامه‌هایی متناسب با خشکسالی ببینند.
اصغرزاده با اشاره به محصولات استراتژیک کشاورزی استان که تأکید اکنون بر فرآوری است، تصریح کرد: در محصولات دامی نیز باید به این سمت برویم و خراسان جنوبی در پرورش شتر مرغ و شتر یکی از قطب‌های اصلی در کشور است که می‌توان با استفاده از این ظرفیت و دیدن برنامه‌هایی برای ایجاد صنایع تبدیلی برای این دو مورد گام‌های مؤثری برداشت.
وی با بیان اینکه از دام در جهان ۷۰ نوع محصول تولید می‌شود، تأکید کرد: با تغییر نوع نگاه به سمت صنایع تبدیلی و حمایت از این بخش، همچنین توجه به محصولات صادرات محور می‌توان شاهد آینده درخشانی برای استان باشیم.
به گفتۀ وی اکنون کارخانه‌های لبنی استان از شیر فقط محصول شیر پاستوریزه و دوغ و گاهی ماست ساده تولید می‌کنند، در حالیکه با حمایت مسئولان می‌توان در تولید دیگر محصولات لبنی نیز گام برداشت.
اصغرزاده بیان کرد: با توجه به شرایط خراسان جنوبی شترمرغ و شتر نشان داده‌اند که مقاومت خوبی دارند و در کنار آن می‌توان به دام سبک نیز توجه کرد، چرا که از شتر مرغ و شتر محصولات متنوعی مانند پوست، چرم، پر، روغن و انواع دیگری که کاملا صادارت محور است، تولید می‌شود.
این مقام مسئول عنوان کرد: استفاده از مرز و آب‌های آزاد باید مورد توجه باشد، به ویژه مرز خراسان جنوبی یکی از ظرفیت‌ها است که می‌توان با شناسایی نیازهای کشورهای مختلف، چرخه تولید و فرآوری را تکمیل کرد و صادرات انجام داد.
وی تأکید کرد: مسئولان مختلف از دامپزشکی، جهاد کشاورزی، صمت و استانداری و دیگر ارگان‌ها لازم است که حمایت کنند و با تعامل و تغییر روش، کاری مؤثر در این شرایط برای خراسان جنوبی اجرایی شود.
تکمیل زنجیره و اشتغال پایدار و سود بالا
مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی گفت: از شیر شتر اکنون برای تولید شیرخشک در استان استفاده می‌شود که حرکت مؤثری است ولی می‌توانیم محصولات دیگری نیز تولید کنیم که کاملا صادراتی هستند.
اصغرزاده خاطر نشان کرد: با توجه به وضعت کنونی استان که از نظر خشکسالی و نهاده‌های دامی با مشکل روبه رو است، بهترین روش حمایت از صنایع تبدیلی و فرآوری به‌خصوص در دو بخش شتر و شترمرغ است چرا که اکنون تمام زحمات تولید در شرایط سخت و نهاده‌های سنگین برای مردم خراسان جنوبی است ولی سود آن به جیب دیگر استانها می‌رود.
وی تأکید کرد: صنایع تبدیلی و تکمیلی برای دام علاوه بر اینکه ارزش افزوده محصول را به خود استان بازمی‌گرداند و گردش مالی برای خراسان جنوبی دارد، بلکه اشتغال‌زایی پایدار و بالایی را هم به دنبال خواهد داشت.
با توجه به وضعیت کنونی استان که از نظر خشکسالی و نهاده‌های دامی با مشکل روبه رو است، بهترین روش حمایت از صنایع تبدیلی و فرآوری به‌خصوص در دو بخش شتر و شترمرغ است چرا که اکنون تمام زحمات تولید در شرایط سخت و نهاده‌های سنگین برای مردم خراسان جنوبی است ولی سود آن به جیب دیگر استانها می‌رود
به گفتۀ وی دامدار و عشایر نیز که اکنون با هزینه‌های بالای حمل و نقل دام خود را به دیگر استانها برای کمی سود می‌برند آنگاه به خود استان داده و باعث رغبت آنها برای پرورش دام می‌شود، به دلیل اینکه اکنون با توجه به شرایط به سمت رکود و تمام شدن ژن‌های دامی استان خواهیم بود.
اصغرزاده خاطر نشان کرد: اکنون استان در بخش طیور زنجیره ارزش افزوده آن تکمیل است و طیور زنده خارج نمی‌شود و سود و اشتغال آن برای خراسان جنوبی است که در بخش دام نیز لازم است که این چرخه تکمیل شود.
احداث کشتارگاه‌های صنعتی در استان
مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی با بیان اینکه اداره کل دامپزشکی به سمت صنایع تبدیلی قدم‌هایی برداشته است، عنوان کرد: توسط بخش خصوصی کشتارگاه صنعتی در خوسف احداث شد که در مرحله آزمایشی قرار دارد.
اصغرزاده ادامه داد: این کشتارگاه اولین کشتارگاه صنعتی است که علاوه بر کشتار به دنبال صنایع تبدیلی مانند بسته بندی گوشت و استفاده از پشم و کرک و پوست از دام است و خود این کشتارگاه‌های صنعتی به نوعی صنایع مادر هستند.
وی اعلام کرد: یک کشتارگاه صنعتی دیگر نیز توسط بخش خصوصی در شهرک بجد در حال راه‌اندازی است که مختص شترمرغ است و برنامه‌هایی برای گوشت، پر و پوست آن دارد که تمام این کشتارگاه‌های صنعتی نیاز به حمایت مسئولان و تسهیل در امور دارند.
به گفتۀ وی اکنون در خراسان جنوبی ۱۱ کشتارگاه عادی وجود دارد و به زودی دو کشتارگاه صنعتی نیز به بهره‌برداری می رسد و توسط ستاد اجرایی فرمان امام نیز ۲ کشتارگاه صنعتی با گرید ۱ هم راه‌اندازی خواهد شد.
نظر شما