محمدباقر محمدی؛ بازار: صنعت پولساز و جذاب گردشگری؛ صنعت نوینی که حالا همه اذعان دارد که می تواند در بخش های مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... تحول آفرین بوده و انقلاب بزرگی را رقم بزند.
صنعتی که به عنوان کلید رشد و توسعه اقتصادی، چه در کشورهای توسعه یافته و چه در کشورهای در حال توسعه به کار می رود؛ هرچند در زبان عمل شاید بهره وری از این صنعت برای هر یک از این کشورها متفاوت باشد.
چه بسا در بسیاری از کشورهای در حال توسعه هنوز هم که هنوز هست، صنعت گردشگری صرفا در حد تئوری باقی مانده و این کشورها نتوانسته اند از ظرفیت و پتانسیل های واقعی خود در بحث جذب توریست، ارزآوری و توسعه اقتصادی بهره کافی ببرند.
این صنعت در کشور ما و البته در سطح کوچکتر در استانی همچون اردبیل هم به همین رویه بوده و پولسازی آنچنانی از صنعت پولساز جهان، انجام نشده است. البته ناگفته پیداست عدم موفقیت در بحث درآمدزایی از صنعت گردشگری، به عوامل و مولفه های فرهنگی نیز مرتبط بوده است.
جایگاه صنعت گردشگری در نظام اقتصادی تعریف نشده است
در همین رابطه ارژنگ عزیزی معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار اردبیل در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار کرد: جایگاه صنعت گردشگری و توریسم در نظام اقتصادی کشورمان به درستی تعریف نشده و باید در این زمینه گام عملیاتی برداشته شود.
عزیزی اظهار کرد: در کنار تدوین حقوق گردشگران و توجه به گردشگری سلامت‌محور موانع فرهنگی و گاه پندار نادرست از حضور گردشگران و سیاحت‌گران باید رفع شده و در برنامه‌ریزی ها نگاه منطقی جایگزین نگاه سلیقه‌ای و زودگذر شود.
وی موانع مدیریتی و سازمانی را در ساختار صنعت گردشگری کشور و ابعاد توسعه‌ای آن یادآور شد و تصریح کرد: ما هنوز از زیرساخت‌های لازم برای جذب گردشگران خارجی و داخلی برخوردار نیستیم و حتی شاغلان صنعت گردشگری و نیروی انسانی فعال در این بخش آموزش مناسب را ندیده اند.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار اردبیل به چالش‌های پیش روی توسعه صنعت گردشگری اشاره کرد و گفت: با تغییرات روزافزون جهانی در عرصه صنعت گردشگری ما با ضعف ساختاری در کسب و کار و نظام اقتصادی توریسم و گردشگری روبه‌رو هستیم و با وجود اینکه ایران جز ۱۰ کشور جذاب ابنیه‌های تاریخی و پنج کشور برتر جاذبه‌های طبیعی است اما در ورودی گردشگران جز ۱۰۰ کشور محسوب می شویم.
عزیزی افزود: هر چند صنعت گردشگری می تواند به اشتغال، کسب و کار و رونق اقتصادی کمک کند اما سهم ایران از درآمد گردشگری در تولید ناخالص بسیار پایین است و هنوز این بخش متأثر از سیاست‌گذاری های سیاسی و حتی اجتماعی و فرهنگی است.
وی ضرورت اصلاح قوانین بالا دستی در صنعت گردشگری و اهتمام به ترمیم ضعف‌ها و کاستی ها در این حوزه را یادآور شد و خاطر نشان کرد: استان اردبیل با داشتن یک‌هزار و ۸۰۰ ابنیه تاریخی و ثبت یک اثر جهانی در کنار جاذبه‌های طبیعی همچون دامنه سبلان، گردنه حیران و اسالم، جنگل فندقلو و آب‌های گرم شفابخش متعدد جز مقاصد اول گردشگری در ایران و حتی توریسم خارجی است.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار اردبیل وجود گرمترین و پرآب‌ترین آبدرمانی دنیا را در مشگین‌شهر و سرعین یادآور شد و اضافه کرد: سرمایه‌گذاری های خوبی در سال‌های اخیر در احداث پل معلق، پیست اسکی و همچنین اقامتگاه‌های گردشگری به وجود آمده که انتظار می رود تحولات در این بخش همچنان با سرعت بیشتری به انجام برسد.
طرح جامع گردشگری اردبیل فاقد نگاه اقتصادی و تولید ثروت است
در همین راستا محمد حسن زاده استاد اقتصاد دانشگاه‌های اردبیل نیز معتقد است که نگاه به گردشگری در اردبیل نگاهی غیراقتصادی است.
حسن زاده در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار کرد: طرح جامع گردشگری استان اردبیل فاقد دیدگاه کلان در تحول اقتصادی و تولید ثروت برای شهروندان اردبیلی است.
وی اظهار کرد: با بازنگری در طرح جامع گردشگری شایسته است سمت و سوی هدف‌گذاری ها در ایجاد رقابت‌های سالم اقتصادی و تحول اساسی و بنیادی بر محور نظام فناورانه و الکترونیکی باشد تا اهالی استان از ثمرات آن استفاده کنند.
استاد اقتصاد دانشگاه‌های اردبیل گفت: استان اردبیل در ابعاد مختلف ظرفیت توسعه گردشگری دارد که یکی از بخش‌های مغفول مانده مربوط به گردشگری عشایر است که با وجود آداب و سنن جامعه عشایری این حوزه در غربت و بی توجهی گرفتار شده است.
حسن‌زاده افزود: ما سعی و تلاشمان بر این است تا در شرایط سخت کرونایی و همچنین تغییرات اقلیمی که در سطح جهانی به این دو عنصر به عنوان موانع حوزه گردشگری اشاره شده، با حرکت‌های درست و واقع‌بینانه گره احتمالی را از پیش روی این صنعت باز کنیم.
استاد اقتصاد دانشگاه‌های اردبیل نقش فناوری را در توسعه گردشگری نوین غیرقابل انکار توصیف کرد و ادامه داد: دیگر زمان آزمون و خطا در این صنعت گذشته و امروز فعالان صنعت گردشگری با نگاه فناورانه تلاش می کنند تا به توسعه این بخش نگاهی علمی و تخصصی داشته باشند.
نگاهی به اظهار کارشناسان حوزه گردشگری و اقتصادی نشان می دهد که برای عبور از گردشگری سنتی باید نگاه به این بخش نگاه علمی باشد. برهمین اساس گفتگویی داشتیم با عزیز حبیبی رئیس دانشگاه محقق اردبیلی.
دانشگاه بر تحول‌آفرینی بخش گردشگری نگاهی واقع‌بینانه دارد
حبیبی ضرورت کارهای علمی و تخصصی را در حوزه گردشگری و معرفی ظرفیت‌های این بخش یادآور شد و اظهار کرد: با استفاده از توانمندی پارک علم و فناوری و جهاد دانشگاهی سعی کردیم تا صنعت گردشگری را که پاک‌ترین و پرجاذبه‌ترین صنعت دنیاست به عنوان محور توسعه استان اردبیل هدف‌گذاری کنیم.
رئیس دانشگاه محقق اردبیلی تصریح کرد: در کنار توجه به صنعت گردشگری جذاب و پردرآمد، نگاه هوشمندانه‌ای به فناوری های نوین در این عرصه داریم تا زمینه برای توسعه پایدار اقتصادی و افزایش درآمد و ثروت عمومی فراهم آید.
وی گفت: هر چند کرونا چالشی را در صنعت گردشگری به وجود آورده ولی قطعا با بهره‌گیری از ظرفیت علمی و ساختارهای توانمند در این حوزه می توانیم بعد از رفع این پدیده فراگیر جهانی نسبت به گسترش کمی و کیفی گردشگری و صنعت توریسم اهتمام داشته باشیم.
حبیبی افزود: در دانشگاه محقق اردبیلی در کنار توجه به مبانی اقتصاد بومی و منطقه‌ای، بر تحول‌آفرینی بخش گردشگری نگاهی واقع‌بینانه می شود تا ظرفیت‌ها و توانمندی ها در این حوزه بیش از گذشته ارتقا یابد.
پیوست فناورانه تحول گردشگری را به همراه خواهد داشت
حبیب ابراهیم پور رئیس پارک علم و فناوری استان اردبیل هم در همین زمینه در گفتگو با خبرنگار بازار گفت: پیوست فناورانه در طرح‌های توسعه بخش گردشگری تحول و تحرک جدی را در این بخش به همراه خواهد داشت.
وی با بیان اینکه باید از جنبه‌های فناورانه و نگاه نو و خلاقانه جوانان در توسعه بخش‌های گردشگری، کشاورزی و صنعتی استفاده کرده و به تولید ثروت در استان کمک کرد گفت: پارک علم و فناورانه از این فعالیت‌های مشترک حمایت می کند و علاقمند است در بخش گردشگری نیز با توجه به توانمندی های استان هم در گردشگری سلامت‌محور و هم گردشگری تاریخی، فرهنگی و طبیعی به افزایش حضور گردشگران داخلی و خارجی کمک کرده و به رونق کسب و کارها و تولید ثروت نیز کمک کند.
ضرورت سازگاری گردشگران با توریسم طبیعی، بومی، منطقه‌ای و کوهستانی
البته در بحث گردشگری عوامل طبیعی و قهری نیز دخیل است که در همین باره پرفسور فلیپ بوردئو از اساتید دانشگاه‌های فرانسه در جریان سفری به اردبیل در گفتگو با خبرنگار بازار به دو چالش صنعت گردشگری در شرایط کنونی اشاره کرد اظهار کرد: تغییرات اقلیمی، گرم شدن هوا و همچنین مسائل بهداشتی به ویژه شیوع کرونا دغدغه‌ها و نگرانی ها را در توسعه صنعت گردشگری چندین برابر کرده است.
پرفسور فلیپ بوردئو تغییر نگرش در این بخش و سازگاری گردشگران با توریسم طبیعی، بومی، منطقه‌ای و کوهستانی را یادآور شد و خاطر نشان کرد: در کنار کاهش جابجایی ها در این وضعیت بحرانی کرونا بهتر است مقاصد گردشگری به صورت نزدیک و کوتاه در نظر گرفته شده و محور حرکت‌ها گردشگری بومی، محله‌ای و منطقه‌ای باشد.
وی اقتصاد مقوم گردشگری را در چالش به وجود آمده دارای ابعاد و ویژگی های خاص برشمرد و اضافه کرد: در سطح جهانی و بین‌المللی بهتر است به جای منطق جذاب گردشگری به تاب‌آوری منطقه‌ای گردشگری اهتمامی داشته و به نوعی زمینه تحول و تحرک آرام و تدریجی را در این بخش به وجود آوریم.
استاد دانشگاه‌های فرانسه به پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، طبیعت‌گردی و... به عنوان عناصر توسعه صنعت توریسم در سطح جهان اشاره کرد و گفت: باید در کنار همه این مبانی، محیط زیست سالم و همچنین توجه به گردشگری و مبانی بومی، محلی آن به شکل پایدار مورد دقت و توجه قرار گیرد.
در هرحال نگاه به صنعت گردشگری که حالا اقتصاددانان از آن به عنوان صادرات نامرئی یاد می کنند باید نگاه اقتصادی باشد و در این مسیر ضرورت دارد از نگاه به این مقوله از نگاه سنتی به نگاهی علمی و فناورانه حرکت کند.
بی شک توسعه صنعت توریسم تحول در حوزه اقتصاد و اشتغال و البته فرهنگ را به همراه خواهد داشت.
نظر شما