بازار؛ گروه بین الملل: سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران اخیراً اعلام کرده مذاکرات وین مذاکراتی برای رسیدن به یک متن جدید نیست. مذاکرات وین برای اطمینان از اجرای برجام طابق النعل بالنعل آنچنان که در برجام آمده و مطابق قطعنامه ۲۲۳۱ توسط آمریکاست. آن‌چه در وین تا امروز صورت گرفته اطمینان از این مسیر است که اگر آمریکا به تمامی تعهداتش ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ به صورت راستی آزمایی شده برگردد، قطعا جمهوری اسلامی ایران موافقت خواهد کرد که آمریکا در اتاق و میز برجام بنشیند و ایران هم اقدامات جبرانی خودش را متوقف خواهد کرد و مطابق برجام تعهدات خود را انجام خواهد داد.
خطیب‌زاده تصریح کرده بود: این گفت‌وگوها بیش از اینکه گفت‌وگوهایی منتهی به یک متن جدید باشد، گفت‌وگوهای تکنیکی است که با جزییات فرابخشی با حضور برخی جهات مرتبط در مذاکرات وین انجام شده است و از این پس هم نیز همین طور خواهد بود و به صورت اجماع حاکمیتی پیش خواهد رفت. اینکه پیشانی آن وزارت خارجه و یا جای دیگر باشد، تصمیمی است که طی روزهای آتی اعلام خواهد شد. مهم این است که تاکنون و پس از آن به صورت اجماعی و با تصمیم ملی کارها جلو خواهد رفت.
در این راستا خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «پل پیلار» استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید.
«پل پیلار» یکی از سردبیران نشریه نشنال اینترست، و عضو ارشد مرکز تحقیقات امنیتی دانشگاه جورج تاون و نیز مرکز سیاست‌های امنیتی ژنو است. وی در سال ۲۰۰۵ پس از ۲۸ سال فعالیت در جامعه اطلاعاتی ایالات متحده از سازمان اطلاعات مرکزی (DCI) بازنشسته شد و پس از آن به عنوان استاد مهمان در برنامه مطالعات امنیتی در دانشگاه جورج تاون حضور یافت.
مناصب ارشد دولتی پیلار، شامل افسر اطلاعات ملی خاورنزدیک و آسیای جنوبی، رئیس واحدهای تحلیلی در CIA در حوزه‌های خاورنزدیک، خلیج فارس و آسیای جنوبی، معاون رئیس مرکز ضد تروریستی DCI و دستیار اجرایی مدیر اطلاعات مرکزی بوده است. پروفسور پیلار همچنین در شورای اطلاعات ملی به عنوان یکی از اعضای اصلی گروه تحلیلی آن فعالیت می‌کرد. وی کهنه‌سرباز جنگ ویتنام و افسر بازنشسته ارتش ایالات متحده نیز هست.
پل پیلار دارای مدرک افتخاری از کالج دارتموث، لیسانس فلسفه از دانشگاه آکسفورد، و کارشناسی ارشد و دکتری حرفه‌ای از دانشگاه پرینستون است.
کتاب های پل پیلار عبارتند از: «مذاکره برای صلح: خاتمه جنگ بعنوان یک روند چانه‌زنی (۱۹۸۳)»؛ «تروریسم و سیاست خارجی ایالات متحده (۲۰۰۱)»؛ «اطلاعات و سیاست خارجی ایالات متحده: عراق، ۱۱ سپتامبر و اصلاح اشتباهات (۲۰۱۱)» و «چرا آمریکا جهان را اشتباه می‌فهمد: تجربه ملی و ریشه‌های سوءبرداشت (۲۰۱۶)».
*«سعید خطیب زاده» سخنگوی وزارت خارجه ایران اخیرا به طور ضمنی اعلام کرد ممکن است در دولت ابراهیم رئیسی، متولی مذاکرات هسته ای وزارت خارجه نباشد و احتمالا شورای عالی امنیت ملی ایران مذاکرات را به پیش ببرد. این موضوع چه آثاری بر مذاکرات وین خواهد داشت؟
تأثیرات آن از زمانی که حسن روحانی رئیس جمهور و جواد ظریف وزیر امور خارجه بود کمتر خواهد بود. می توان انتظار داشت که رئیس جمهور جدید و وزیر خارجه جدید تا حد زیادی با رویکرد مذاکره ای با محوریت شورای عالی امنیت ملی همراهی و همسویی داشته باشند.
هنوز یک ترجیح اساسی ایرانی برای از سرگیری مذاکرات و تلاش برای دستیابی به توافق وجود دارد و اهداف اصلی ایران تغییر نکرده است.
*سعید خطیب زاده همچنین اعلام کرده است «ایران در مذاکرات وین براساس تصمیم نظام و تصمیم حاکمیتی مذاکره کرد. در ایران تغییر دولت صورت گرفته و طبیعی است تغییراتی انجام شود اما این بدان معنا نیست که تصمیم حاکمیتی ایران تغییر کند.» آیا این به معنای عدم تغییر در سیاست ایران در خصوص تداوم مذاکرات وین ارزیابی می شود؟
بله، اساساً هیچ تغییری در سیاست ایران در این باره وجود ندارد. با این حال، طرف ایرانی تغییر ریاست جمهوری را دلیلی برای کندی در از سرگیری مذاکرات ذکر کرده است و دلیل آن این است که رئیس جمهور رئیسی برای به کار انداختن تیم و دولتش به زمان نیاز داشت.
*سعید خطیب زاده همچنین گفته است «همه طرف‌ها در برجام باید به دقت توجه کنند که روزهای آتی روزهای بسیار مهمی است در نحوه صحبت‌ها و ارائه مواضع و موضع گیری‌هایشان و تلاش‌هایی که انجام می‌دهند دقت کنند. هر اقدامی که سازنده نباشد، قطعا مضر گفت‌وگوها در وین است. جمهوری اسلامی ایران مطابق رفتار طرف‌های مقابل تصمیم خود را اتخاذ خواهد کرد. آن‌چه الان مهم است این است که با همکاری ۱+۴ با ایران دور بعدی گفت‌وگوها در وین را از سر بگیریم.» به نظر می رسد سخنان وی اشاره به نشست آتی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی دارد. آیا به نظر شما، شورای حکام آژانس در نشست آتی جوانب احتیاط را رعایت خواهد کرد یا برای فشار به ایران ممکن است قطعنامه صادر کند؟
هنوز مشخص نیست که از نشست آژانس بین المللی انرژی اتمی چه نتیجه ای بیرون خواهد آمد. نارضایتی برخی از طرفین (نه فقط ایالات متحده) در مورد عدم همکاری کامل ایران در زمینه شفافیت فعالیت های هسته ای گذشته وجود دارد.
اگر حرکتی برای فشردن این موضوع در جلسه شورای حکام انجام شود، در واقع این امر باعث می شود طرف ایرانی تمایل کمتری برای انجام انواع امتیازات لازم برای پیشبرد مذاکرات برجام داشته باشد.
*اخیرا نخست وزیر اسرائیل با «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا دیدار کرد و در خصوص «طرح جایگزین» برجام به توافق رسیدند. این اقدام در حالی است که دولت رئیسی در ایران به قدرت رسیده، حاوی چه پیامی است؟
رئیس جمهور بایدن احتمالاً کمتر نگران ارسال پیام های خاص به ایران بود تا ملاقات با نخست وزیر جدید اسرائیل. به عبارت دیگر دیدار بایدن در دیدار با نخست وزیر اسرائیل توجهی به اینکه چه پیامی ایران دریافت خواهد کرد نداشت.
به ویژه با توجه به انتقادات داخلی که بایدن در مورد وقایع در افغانستان دریافت می کند، او نمی خواهد با درگیری های آشکار با اسرائیل بر مشکلات سیاسی خود بیفزاید.
*«رابرت مالی» اخیرا «دان شاپیرو» سفیر سابق آمریکا در اسرائیل را به تیم مذاکره کننده هسته ای با ایران اضافه کرده است. دلیل این موضوع چیست و آیا تغییری در رویکرد آمریکا در خصوص برجام ایجاد خواهد شد؟
«رابرت مالی» گفته است که به دنبال این است که دیدگاه های متنوعی در مورد کارکنان خود داشته باشد. مطمئناً شاپیرو به ویژه با نگرانی های اسرائیل هماهنگ است، اما او در تمام مدت حامی برجام بوده است و بعید است رویکرد ایالات متحده به برجام به طور قابل ملاحظه ای تغییر کند.
دولت بایدن امیدوار است که شاپیرو در این زمینه کار کند تا حدی برای اسرائیلی ها اطمینان بخش باشد.
نظر شما