بازار؛ گروه بین الملل: «سید ابراهیم رئیسی» رئیس جمهور دولت سیزدهم، پس از مراسم تحلیف ریاست جمهوری، در دیدار با «سوبر امانیام جایشانکار» وزیر خارجه هند، با بیان اینکه دولت ایران سیاست توسعه روابط با کشورهای همسایه و منطقه به ویژه هند را با قوت پیگیری خواهد کرد، گفت: ظرفیت های بزرگی در دو کشور در بخش های مختلف به ویژه حوزه اقتصادی، تجاری و فناوری های نو وجود دارد که باید در تحکیم سطح مناسبات خود مورد استفاده قرار دهیم.
رئیس جمهور ایران همچنین با تأکید بر لزوم داشتن برنامه مشترک در مسیر افزایش سطح روابط تهران ـ دهلی‌نو، به سوبر امانیام جایشانکار گفت: ما با حرکت در مسیر برنامه مشترک همکاری می‌توانیم شرایط متفاوتی در سطح روابط دو کشور در راستای منافع دو ملت برداریم.
از طرف دیگر، نخست وزیر هند «نارندرا مودی» نیز در پیام تبریک خود ابراز اطمینان کرد که روابط قدرتمندانه ایران و هند با رهبری آیت الله رئیسی همچنان به رشد و توسعه خود ادامه خواهد در حالی که وزیر هندی نیز ضمن اعلام آمادگی همکاری کشورش با دولت جدید ایران اظهار کرد که تعهد رئیس جمهور جدید ایران به تقویت روابط دوجانبه دو کشور و همگرایی در منافع منطقه ای آشکار بوده است.
پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا در گفتگو با خبرنگار بازار به بررسی جایگاه هند در سیاست خارجی دولت ابراهیم رئیسی و دلایل هند برای نزدیکی به ایران پرداخته است.
*وزیر خارجه هند اولین مقام دیپلماتیک خارجی بود که متعاقب پیروزی ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری ایران با وی دیدار کرد. وی یک روز پیش از مراسم تحلیف نیز مجدداً با ابراهیم رئیسی دیدار و گفتگو کرد. دلیل اصلی این دیدارها چه بوده است؟
یک دلیل سفر وزیر خارجه هند به ایران و دیدار با مقامات ایرانی من جمله رئیس جمهور منتخب ایران آقای رئیسی این بود که در مورد اهمیت روابط اقتصادی هند و ایران گفتگوهایی انجم شود.
دلیل مهمتر این سفر گفتگو در مورد تحولات افغانستان و اثرات منفی این تحولات در امنیت و ثبات منطقه بود که منافع ایران و هند را در خطر می اندازد.
*ابراهیم رئیسی هم با پذیرش وزیر خارجه هند به عنوان اولین نماینده یک کشور خارجی اهمیت جایگاه هند در روابط خارجی دولت متبوعش را نشان داد. دلایل اهمیت هند برای ایران در این برهه زمانی چیست؟
تا کنون چنین پیدا است که محور ثقل سیاست خارجی ایران در دولت آقای رئیسی روی گسترش روابط خارجی ایران با کشورهای منطقه و آسیا تمرکز خواهد داشت.
لذا هند به عنوان کشور بزرگی در منطقه که روابط تاریخی طولانی با ایران دارد و در صورت برداشتن برخی از موانع که در سالهای اخیر بوجود آماده اند دوباره میتواند نقش مهمی در این روابط بازی کند، برای پیاده کردن سیاست خارجی دولت آقای رئیسی کشور مهمی در منطقه و فرا منطقه خواهد بود.
*گفته می شود یکی از دلایل نزدیکی هند به ایران قدرت یابی طالبان در افغانستان است. حال که طالبان بر کابل نیز مسلط شده است روابط ایران و هند از حیث قدرت گیری طالبان در افغانستان تا چه میزان ممکن است به یکدیگر نزدیک شود؟
اگر این طالبانی که اکنون در حال در دست گرفتن قدرت تمام در افغانستان است همان طالبانی باشد که قبل از حمله آمریکا در افغانستان سر کار بود یعنی بخواهد همان سیاستهای خارجی قبلی خود را دنبال کند منافع ملی هند و ایران به خطر خواهد افتاد. لذا روی کار آمدن طالبان به نزدیک شدن مواضع استراتژیک ایران و هند کمک خواهد کرد.
*بندر چابهار از نمادهای همکاری ایران و هند است. به نظر می رسد چین چندان از این همکاری راضی نیست. با توجه به قدرت گیری طالبان در افغانستان آینده این پروژه را چگونه ارزیابی می کنید؟ چرا که هند درصدد بود تا از طریق این بندر و از طریق افغانستان به آسیای میانه راه پیدا کند.
چین، بندر چابهار را تا اندازه ای رقیب پروژه بندر گوادر در پاکستان می بیند. ولی در شرایط ایده‌آل این دو پروژه می توانند مکمل یکدیگر باشند تا رقیب یکدیگر. البته در سیاست بین المللی ساخت شرایط ایده‌آل مشکل است.
برای هند از نظر اقتصادی و استراتژیک دست یابی به بازارهای کشورهای آسیای میانه از طریق بندر چابهار و ترانزیت از طریق افغانستان بهترین راه است.
لذا هند بسیار نگران بی‌ثباتی درازمدت در افغانستان است. بدون افغانستانی باثبات پروژه بندر چابهار اهمیت خود را برای هند از دست می دهد. در این صورت هم هند و هم ایران از نظر اقتصادی و استراتژیکی بازنده خواهند بود.
*با توجه به روابط ویژه چین با پاکستان و نزدیکی پاکستان و عربستان با طالبان در افغانستان، به نظر می رسد افغانستان تحت کنترل طالبان گزینه مطلوب ایران نیست؛ علیرغم اینکه ایران بر بخشی از طالبان نفوذ دارد. آیا این موضوع باعث همگرایی بیشتر ایران و هند و توسعه بندر چابهار نخواهد شد؟ اگر چنین شود رویکرد دولت چین و موضوع همکاری ۲۵ ساله پکن-تهران به چه نحوی رقم خواهد خورد؟
اگر طالبانی که سر کار آماده است همان روابط ۲۰ سال قبل خود با عربستان و پاکستان را دوباره بسازد و این کشور را به سکوی پرش برای گروهای سلفی و تروریستی تبدیل کند، منافع مشترک هند و ایران در منطقه و افغانستان تقویت خواهند شد ولی این بخودی خود به توسعه بندر چابهار منجر نخواهد شد.
همانطور که در جواب سؤال قبلی گفتم، اگر بی‌ثباتی در افغانستانی که طالبان در آن حکومت میکنند بوجود بیاید، توسعه بندر چابهار از نظر اقتصادی برای هند اهمیت خود را از دست خواهد داد.
نظر شما