بازار؛ گروه استانها: شرکت‌های دانش بنیان موفقی در استان گلستان فعالیت دارند که تولیدات آن‌ها کشور را از واردات محصولات خارجی بی‌نیاز کرده و این امکان را فراهم کرده که نه تنها از خروج ارز جلوگیری شود بلکه با توسعه تجارت شاهد ارزآوری هم باشیم.
گرچه توان کیفیتی و رقابتی این شرکت‌ها توسط مراجع رسمی تایید شده اما ناملایمات بخش دولتی سرعت رشد این شرکت‌ها که همگی جوانان این سرزمین هستند را کند کرده و در روند خط تولید و توسعه آن‌ها تاثیر منفی گذاشته است.
یکی از این افراد توحید خراسانی، کارشناس برق الکترونیک و مدیرعامل شرکت دانش بنیان تجهیز الکترونیک راسپینا است که در زمینه تولید محصولات الترونیک و آزمایشگاهی فعالیت می‌کند.
گفتگو با خراسانی فرصتی شد تا در کنار اطلاع از توانمندی‌های استان با سنگ‌اندازی ادارات در مسیر تولید کشور هم آشنا بشیم که در ادامه می‌خوانیم.
* از چه زمانی وارد فعالیت در زمینه الکترونیک شدید؟
سال ۱۳۹۰ از مرکز رشد دانشگاه فردوسی مشهد به این بخش علاقه‌مند شدم. تا سال ۹۱ عضو پارک علم و فناوری خراسان بودم و سال ۹۲ جذب پارک گلستان شدم. سال ۹۳ هم در پارک مستقر شدم و همان سال ۹۳ شرکت ثبت شده و محصول داشتیم و مجوز دانش بنیان هم گرفتیم.
البته دوران دانشجویی را با رباتیک شروع کردم. سال ۹۲ از مرکز رشد دانشگاه فردوسی بازدید داشتیم و شرکت‌های فناور را دیدیم. در آن بازدید دستگاهی داشتند که خراب شده بود و از من خواستند که تعمیر کنم. آنجا پرسیدند که چرا نمی‌توانید بسازید و همین جرقه شد برای من.
* چه شد که کدورت سنج را ساختید؟
آن زمان تعداد زیادی از دستگاه‌های آزمایشگاهی را پیدا کردیم که در ایران ساخته نمی‌شود و از دل همین‌ها دستگاه کدورت سنج را ساختیم.
در حوزه تجهیزات آزمایشگاهی تحقیقاتی انجام دادیم و محصولات آزمایشگاهی زیادی یافتیم که در ایران تولید نمی‌شد.
بعد از آن برای ساخت کدورت سنج اقدام کردیم و حدود ۴۰ ماه زمان برد تا آن نمونه قابل رقابت با محصولات خارجی بسازیم.
آن زمان مدیران خیلی با فضای استارتاپ و فناوری آشنا نبودند و به تولیدات داخلی خیلی توجهی نمی‌شد. آمریکا، آلمان و ایتالیا کشورهایی هستند که تولیدکننده با کیفیت هستند و در ایران هم مشتری دارند.
در آن مقطع حمایت‌های جزیره‌ای از ما شد و دستگاه را ساختیم. سپس به گلستان برگشتیم و به پارک استان آمدیم. حمایت‌های خوبی از ما شد که محصول را به تولید مطلوب برسانیم. تحولی در شرکت ایجاد شد و گردش مالی خوبی داشتیم. در نمایشگاه «ساخت ایران» فروش محصول را شروع کردیم، نیرو گرفتیم و تجهیزات را تکمیل کردیم.
اما در همین زمان خدمت سربازی من شرکت را فریز کرد و چون آن زمان قانون سربازی خوبی نبود فعالیت‌های ما تعطیل شد.
* دستگاه شما چه کاربرد و چه مشتریانی دارد؟
دستگاه کدورت سنج آب شفافیت و کدری آب را اندازه‌گیری می‌کند. بعد از تصفیه املاح آب را با این دستگاه‌اندازی‌گیری می‌کنند.
این دستگاه در تمام آزمایشگاه‌های آب و فاضلاب و هرجایی که املاح آب را اندازه‌گیری می‌کنند کاربرد دارد.
دستگاه‌های دیگری هم مثل دستگاهی که سختی آب را اندازه می‌گیرد یا دستگاه‌های کلر سنج هم ساخته‌ایم که برخی از آن‌ها آماده عرضه به بازار است.
* مشتریان شما بیشتر در بخش دولتی هستند؟
بخش خصوصی هم هستند. به طور مثال همکاری هم با شرکت اسنوآ داشته‌ایم که به سفارش آن‌ها دستگاهی ساختایم تا میزان کدری آب را در ماشین‌های لباس شویی اندازه بگیرند. ماشین مدل‌های خارجی این دستگاه را دارند ولی داخلی‌ها نداشتند. اسنوآ آن زمان تاییدیه فنی هم به ما داد ولی از ما خرید نکرد.
سازمان‌های دولتی بیشتر به نمونه‌های خارجی بخصوص مدل آمریکایی تمایل دارند. گرچه باید اعتراف کرد کیفیت آمریکایی بین نمونه‌های خارجی واقعا بالاست. با این حال اگر نمونه آمریکایی رتبه یک باشد دستگاه ما هم رده دستگاه آلمانی و در ربته سوم کیفیت قرار دارد.
* با توجه به تمایل دولت از خارجی‌ها، شما سفارشی نداشتید؟
به هر ترتیبی بود یکی از شرکت‌های آب و فاضلاب از ما خرید کرد و همان شد تبلیغات کار ما در بین مدیران آب و فاضلاب. البته بعضی مدیران هم هستند که نگاه متفاوتی دارند و فقط خریدار نمونه‌های خارجی هستند. تولیدات ما از سال ۹۴ تا کنون هم کار می‌کند و هیچ خرابی نداشته‌ایم. فقط موردی که وجود دارد از کالیبره خارج شدن است که خودمان انجام می‌دهیم.
همچنین قیمت دستگاه ما نصف نمونه‌های برتر خارجی است و از نظر قیمتی هم به صرفه است ولی همچنان برخی شرکت‌ها از خرید آن صرف نظر می‌کنند.
حتی یکی از شرکت‌ها با ما تماس گرفت که ما ۱۰ عدد نمونه خارجی خریده‌ایم ولی ما را جریمه کرده اند که چرا وقتی نمونه داخلی با کیفیت هست نمونه خارجی خریده‌اید و از ما خواست که نامه‌ای بدهیم که او شرکت ما را در جریان این سفارش گذاشته است.
* غیر از شما شرکت دیگری هم در ایران تولید می‌کند؟
خیر. ما تنها تولیدکننده دستگاه در خاورمیانه هستیم. ولی با این که دانش بنیان هم هستیم دستگاه‌های متولی هم آن را وارد می‌کنند. به طور مثال هیات امنایی تحت عنوان «صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران» تشکیل شده تا از خروج ارز جلوگیری شود.
آن‌ها در یکی از مناقصات ۲۰۰ کدورت سنج آب خریداری کردند و برنده هم شرکت آلمانی شد. ما اعتراض کردیم که هدف تشکل از شما خرید و حمایت از محصولات داخلی و جلوگیری از خروج ارز است و طبق قانون شرکت‌های دانش بنیان با ترک تشریفات برنده هستند.
آن‌ها گفتند که این مناقصه تمام شده و ما در مناقصه بعدی ۳۰۰ تایی از شما خریداری می‌کنیم. اما مدتی بعد دیدیم که همان مناقصه ۲۰۰ تایی به ۵۰۰ تایی تبدیل شده است. دستگاه ما ۲۰ میلیون است که اگر ازما خریداری می‌کردند ۱۰ میلیارد تومان می‌شد ولی با قیمت چند برابر از آلمان خریداری کردند.
* شما اعتراضی به این مساله نداشتید؟
اعتراض و شکایت ما در آن مقطع راه به جایی نبرد و گفتند تلاش بیخود نکنید.
با ورود این تعداد دستگاه عملا بازار ایران سیر شد و مشتری‌های ما کاهش یافت. این حجم از خرید در تاریخ این بازار ایران و حتی دنیا بی‌سابقه است و شاید در ایران هم به زودی تکرار نشود.
این مساله چند تخلف هم زمان است و سکوت دربرابر این حجم از تخلفات بسیار عجیب است.
* غیر از تجهیزات آزمایشگاهی تولیدات دیگری هم دارید؟
ما در زمینه پرداخت الکترونیکی هم فعالیت داریم و تجهیزات خوبی در زمینه فینتک می‌سازیم. ازایده NFC بهره گرفتیم و تجهیزات با این تکنولوژی ساختیم که نمونه اول آن ساخت صندوق صدقات الکترونیک بود.
با کمیته امداد دیدار داشتیم و نمونه اجرایی آن را هم بردیم و قرار شد تولید را آغاز کنیم. وسط مذاکره شرکت جدیدی آمد که شرایط مالی بهتری داشت و همان مقطع با کمیته امداد قرارداد بست ولی آن را اجرایی نکرد.
مدتی بعد دوباره با ما تماس گرفتند دستگاه را بسازیم و ما تولید را آغاز کردیم اما هنگام تحویل گفتند که سیاست‌های ما عوض شده و فعلا قصد خرید این دستگاه را نداریم. آن زمان حدود ۲۰ میلیون خسارت دیدیم و طرح را رها کردیم.
* چرا گزینه‌های تخصصی و کاربردی‌تر انتخاب نکردید؟
بعد از آن سراغ تاکسی رانی شهرداری گرگان هم رفتیم تا پرداخت الکترونیک را برای تاکسی‌ها راه‌اندازی کنیم. طی تفاهمی قرار شد که تعدادی از این دستگاه را بسازیم و قرار بود دستگاه را رایگان در اختیار راننده قرار دهیم و از تراکنش مبلغی را برداریم.
اما مجدد در این سازمان هم با شکست رو به رو شدیم. فردی به عنوان کارشناس در این سازمان اعلام کرد که‌ایده برای من جذاب نیست و مانع اجرای آن شد.
رئیس سازمان حمل و نقل ابتدا خیلی مشتاق بود که این طرح اجرایی شود اما پس از این اظهار نظر حتی حاضر نشدند با ما دیدار کنند.
این‌ایده فقط برای تاکسی نبود و مردم با کارت‌های اتوبوس می‌توانستند کرایه تاکسی بدهند، صدقه پرداخت کنند یا در نانوایی استفاده کنند اما یک فرد به جای یک شهر تصمیم گرفت و طرح را تعطیل کرد در حالی که آقای دادبود شهردار گرگان و آقای کریمی معاون استاندار هم نظر موافق داشتند.
* توانمندی شما فقط به همین موارد محدود می‌شود؟
خیر. دستگاهی هم تولید کرده بودیم که چاه‌های آب را کنترل می‌کرد. با یک نرم‌افزار موبایل مدیریت چاه از دور انجام می‌شد و در یک روستا هم نصف کردیم.
بعد از آن با آب منطقه‌ای دیداری داشتیم تا هم طرح‌ها معرفی کنیم و هم با صاحبان چاه‌ها ارتباط بگیریم اما نه تنها همکاری نکردند بلکه گفتند امکان ارائه شماره صاحبان چاه هم نیست.
* تاثیر کار شما برای آن‌ها روشن نبود؟
اتفاقا در همان مقطع یک کارگاه مبل‌سازی روستایی آتش می‌گیرد. مخزن آب آتش نشانی هنگام عملیات تمام می‌شود و پیگیر نزدیکترین چاه می‌شوند و این همان چاهی بود که ما آزمایشی این سیستم را نصب کردیم. گرچه صاحب چاه در استان نبود اما از طریق همان نرم‌افزار چاه را روشن کرد و آتش نشانی موفق شد که عملیات را پایان دهد. هرجای دنیا این اتفاق رخ می‌داد از ما تشکر می‌کردند.
* در عمل نه تنها حمایت لازم از شما نشده بلکه شاهد سنگ‌اندازی بسیاری بوده‌اید؟
ما از نقطه مطلوب بسیار فاصله داریم زیرا راه‌اندازی و موفقیت کسب و کارها در کشور ما بسیار دشوار است. ما از مسئولان چیزی نخواسته‌ایم و خطری هم کسی را تهدید نمی‌کرد ولی مسئولان نخواستند کاری کنند تا در دوران مدیریت خود کار جدیدی رخ ندهد و چالشی نداشته باشند.
متاسفانه مدیرانی که با آن‌ها رو به رو بودیم فقط به صندلی و آینده کاری خود فکر می‌کردند و برایشان سرنوشت این طرح‌ها و تاثیرگذاری این‌ایده‌ها اصلا مهم نبوده است.
* به نظر می‌رسد این‌ایده‌ها در خارج از کشور طرفداران بسیاری دارد؟
بسیاری از همکاران و هم دوره‌های ما مهاجرت کرده اند. هم اکنون هم خیلی‌ها در حال برنامه‌ریزی و اقدام برای مهاجرت هستند. برای ما هم باایده‌های فعلی وایده‌های جدیدی که داریم فضای کار بسیاری در خارج از کشور وجود دارد ولی من علاقه دارم بمانم و تا جای ممکن اینجا را درست کنم.
نظر شما