بازار؛ گروه آب و انرژی: سدسازی بی حساب و کتاب، خوزستان را خشکانده است. این جمله‌ای است که بارها از سوی نمایندگان مردم خوزستان در ساختمان بهارستان شنیده شده است. آنگونه سهیل اولاد زاد کارشناس محیط زیست به بازار می گوید حجم تبخیر آب در این استان چندین برابر سایر استان های دیگر است. این همان نکته ای است که استاندار خوزستان هم به آن اشاره کرده است: «حدود ۷۰ درصد آب پشت سد کرخه تبخیر شده است.» این حجم از تبخیر در شرایطی است که سال گذشته سد های این استان همگی لبریز شده بود.
با این وجود اما اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهور می گوید که اگر در سیل ۹۸ سدها نبود، تقریبا خوزستان را سیل برده بود. از آن طرف رضا اردکانیان وزیر نیرو هم می گوید در خوزستان شرایط حادی داریم و سال گذشته بیشترین حد بود و امسال کمترین حد و در نهایت پیشنهاد می دهد باز هم باید سد بسازیم. در این میان اما برخی از کارشناسان ریشه مشکل را نه در ساخت بلکه در جا نمایی اشتباه سد های ساخته شده می دانند.
سهیل اولاد زاد کارشناس محیط زیست بهترین مثال برای این ادعا را گتوند می داند. سدی که گفته می‌شود هزینه احداث آن روزی یک‌میلیارد تومان آب خورده و در مجموع چیزی حدود ٤ هزار میلیارد تومان اعتبار صرف کرده است. حالا آب شیرین در سد گتوند ١٠ برابر شور می شود و تنها راه باقیمانده این است که این آب شور را با صرف هزینه های گزاف دوباره شیرین کنیم.
این کارشناس محیط زیست به خبرگزاری بازار می گوید: ۲۰ سال قبل از آنکه جانمایی سد گتوند در سال ۶۸ صورت بگیرد، از سوی یکی از کشورها پیشنهاد شده بود ۲۰ کیلومتر بالاتر از مخزن فعلی، سد گتوند احداث شود. اما در آن سال ها مدیران شرکت مدیریت منابع آب و نیروی ایران بر این باور بودند که آن کشور چون می خواست مخزن سد کوچک باشد، این اختلاف مکانی را مطرح کردند. به همین خاطر تصمیمشان بر این شد که دریاچه سد درست بر روی گنبد های نمکی گچساران جانمایی شود.
نه تنها مجوز هایی که سازمان محیط زیست برای طرح های عمرانی صادر می کند حالت سفارشی به خود گرفته، بلکه نمایندگان مجلس هم برای جذب اعتبارات کلان برای حوزه های انتخاباتیشان همواره به دنبال تعریف پروژه های جدید سدسازی می روند
مهر تایید کلانتری برای طرح های ضد محیط زیست
این کارشناس محیط زیست در حالی سد گتوند را فاجعه زیست محیطی می داند که ساخت هر گونه سازه و پروژه عمرانی نیازمند تایید سازمان محیط زیست است. حالا سوال اینجاست که چرا این سازمان که اولویت اصلی آن حفاظت از محیط زیست باید باشد، تن به اجرای چنین سازه هایی می دهد.؟
اولاد زاد که معتقد است سازمان محیط زیست در سال های گذشته کارکرد خود را از دست داده است، می گوید: مجوز هایی که این سازمان صادر می کند حالت سفارشی به خود گرفته است. دیگر مهم نیست که یک پروژه عمرانی تا چه اندازه می تواند برای محیط زیست خطرناک باشد، آنچه این روزها اهمیت دارد نفع اقتصادی است که این طرح های برای برخی از افراد خاص و صاحب رانت ایجاد می کند.
او همچنین ادامه داد : این مشکل تنها به سد گتوند محدود نمی‌شود، دریاچه ارومیه هم از همین مشکل رنج می‌برد. مرگ تالاب‌ها و جنگل‌ها و مراتع هم قصه پرغصه‌ای است که با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم و هیچ‌کس خود را در برابر این مشکلات مسئول نمی‌داند. به عنوان مثال بر اساس نامه ای که عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست چند روز پیش به وزیر راه و شهرسازی نوشته، قطار برقی تهران پردیس از پارک ملی «خجیر» رد خواهد شد. اینها نشان می دهد که محیط زیست و حفظ آن دغدغه مسئولین نبوده و نیست.
۲۰ سال قبل از آنکه جانمایی سد گتوند در سال ۶۸ صورت بگیرد، پیشنهاد شده بود که سد ۲۰ کیلومتر بالاتر از مخزن فعلی، سد گتوند احداث شود. اما در آن سال ها مدیران شرکت مدیریت منابع آب و نیروی ایران بر این باور بودند که چون می خواستند مخزن سد کوچک باشد، این اختلاف مکانی مطرح شد
منافع ملی جای خود را به منافع فردی داد
او که ساخت سد در بسیاری از مناطق کشور را شیوه مناسبی برای ذخیره آب نمی داند، درباره چرایی تاکید برخی از مسئولین و بهارستان نشین ها روی این سازه عمرانی می گوید که سدسازی در سال های گذشته به ترفند نمایندگان مجلس برای جذب اعتبارات تبدیل شده است.
این کارشناس محیط زیست در ادامه ساخت صنایع آب بری همچون فولاد در استان های خشک و کم آب را مورد انتقاد قرار داد و افزود: طرح های اقتصادی و عمرانی در کشور ما نه تنها بر اساس منافع ملی نبوده بلکه حتی دیگر منافع استانی هم در آن لحاظ نمی شود و تنها منافع افرادی خاص در اجرای طرح ها لحاظ می شود. دلیلش هم نگاه سطحی است که ما به بخش های مختلف داریم. البته این مشکل این دولت و آن دولت نبوده و به نوعی تمامی دولت های کشور با آن درگیر بوده اند.
اولاد زاد افزود: مسئولان نیرو دلیل اصلی خشکسالی امسال در شهرهای مختلف را کمبود بارش اعلام می کنند، این در حالی است که اقلیم کشور ما یک اقلیم خشک و نیمه خشک بوده و نباید انتظار بارندگی خیلی زیاد را داشته باشیم.
به گفته او، بر اساس آماری که وزارت نیرو خود اعلام کرده میزان بارش در ایران یک سوم میانگین جهانی است. بارش جهانی به طور متوسط ۷۵۰ میلی‌متر بوده که در ایران ۲۵۰ میلی‌متر است. حتی ممکن است در برخی از سالها بارندگی ها از این رقم هم کمتر باشد. به عبارت دیگر برنامه ریزی در بخش های مختلف بر اساس اقلیم خشکی که داریم باید صورت گیرد. در چنین شرایطی این ادعای که از کاهش بارندگی ها غافلگیر شدیم به هیچ وجه قابل پذیرش نیست.
نظر شما