سال سختی در انتظار خاورمیانه خواهد بود

بازار؛ گروه بین الملل: خاورمیانه یکی از مناطق مهم و استراتژیک در دنیا است. حجم بالای ذخایر نفتی در این منطقه باعث شده است تا درگیری های زیادی در این منطقه ایجاد شود ولی وابستگی اقتصادی این کشورها به درآمد نفتی باعث شده است تا قیمت نفت روی اقتصاد آنها تاثیر زیادی داشته باشد. سوال اصلی این است که در سال ۲۰۲۱ قیمت نفت چقدر خواهد بود و اقتصاد کشورهای خاورمیانه چه شرایطی خواهند داشت؟

صندوق بین المللی پول در گزارش اخیر خود در مورد وضعیت اقتصادی کشورهای خاورمیانه در سال جاری و تاثیر پاندمی روی آن ها نوشت: «کشورهای خاورمیانه برای مقابله با شیوع کرونا سیاستهای سخت گیرانه ای را اجرا کردند. سیاستهایی که توانست تا اندازه زیادی مانع از توسعه ویروس در این کشورها شود. از طرف دیگر اقتصادهای این منطقه در نتیجه همه گیری کرونا با بالاترین کسری های مالی و کسری بودجه روبرو شدند. این کسری ها برای کشورهایی که بنیه اقتصادی نسبتا ضعیفی داشتند و اقتصادشان وابسته به فروش نفت است، می تواند بسیار آسیب رسان باشد. این کشورها چشم به افزایش قیمت نفت و افزایش درآمد خود در سال آتی دوخته اند تا از زیر بار بدهی ها خارج شوند ولی مطالعات ما نشان می دهد در خوش بینانه ترین حالت متوسط قیمت نفت در دنیا در سال ۲۰۲۱ بین ۴۰ تا ۵۰ دلار خواهد بود.»

خاورمیانه با نرخ ۵ درصد منقبض می شود
اقتصاد کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا در سال ۲۰۱۹ با نرخ ۰.۸ درصد رشد کرده بود و پیش بینی ها از رشد مثبت اقتصادی برای سال جاری هم حکایت داشت ولی پاندمی تغییرات زیادی در اقتصاد این کشورها ایجاد کرد و هم اکنون پیش بینی می شود اقتصاد خاورمیانه و شمال آفریقا در سال ۲۰۲۰ با نرخ ۵ درصد منقبض شود ولی نرخ انقباض کشورهای خاورمیانه به تنهایی در این سال بالغ بر ۶.۶ درصد خواهد بود و کشورهای صادرکننده نفت بیشترین فشار را تحمل می کنند.

انتظار می رود در ماه های باقی مانده سال جاری مشاهده تاثیرات منفی اقتصادی ناشی از تعطیلی های وسیع اقتصادی در این منطقه و فشارهای مالی ناشی از قیمت پایین نفت روی کشورهای صادرکننده نفت ادامه داشته باشد. کشورهای وارد کننده نفت در این منطقه که اغلب اقتصادهایی وابسته به توریسم دارند هم امسال سال سختی در پیش خواهند داشت و سال ۲۰۲۱ هم شرایط بهتری را شاهد نخواهند بود. زیرا حتی در صورت کنترل نسبی بحران کرونا باز هم نمی توان انتظار داشت که صنعت توریسم در سال ۲۰۲۱ به شرایطی که قبل از همه گیری کرونا وجود داشت بازگردد.

بازار نفت رشد نخواهد کرد
جهاد آزور، رییس دپارتمان خاورمیانه و آسیای مرکزی  صندوق بین المللی پول در گزارش اخیر این مرکز نوشت: «اقتصادهای خاورمیانه در سال جاری بالاترین نرخ انقباض را تجربه خواهند کرد. ما انتظار داریم نرخ انقباض اقتصادی  کشورهای صادرکننده نفت در این منطقه برابر با ۶.۶ درصد باشد در حالیکه کشورهای وارد کننده نفت با نرخ ۲.۱ درصد منقبض خواهند شد.»

مساله مهم برای کشورهای خاورمیانه قیمت نفت است و تنها در صورتی اقتصادهای خاورمیانه می توانند بازسازی اقتصادی را تجربه کنند که قیمت نفت در دنیا رشد کند. این مساله برای اقتصادهای نفت خیز خاورمیانه به خصوص کشورخای عربستان سعودی، ایران ، امارات، بحرین ، کویت و عراق از اهمیت بالاتری برخودار است زیرا سهم اعظم درآمد این کشورها از صادرات نفت تامین می شود و از بین رفتن این درآمد صادراتی هم به دلیل کاهش تقاضا در دنیا و هم به دلیل کاهش قیمت آن در بازار می تواند تاثیر بسیار مخربی روی اقتصاد آنها داشته باشد.

قیت نفت در سال بعد ۴۰ تا ۵۰ دلار است
مطالعات صندوق بین المللی پول نشان داده است با وجود اینکه قیمت نفت از سطح حداقلی خود که در ماه های مارس و آوریل سال جاری ثبت شده است، افزایش یافت ولی هنوز هم متوسط قیمت نفت در بازار جهانی ۴۰ درصد کمتر از متوسط قیمت قبل از پاندمی است و مساله مهم تر این است که انتظار نمی رود ما به این زودی ها شاهد افزایش قیمت نفت و احیای بازار نفت باشیم.

برآورد ما این است که قیمت هر بشکه نفت در سال ۲۰۲۱ میلادی بین ۴۰ تا ۵۰ دلار خواهد بود که هنوز نصف قیمت هر بشکه نفت در سال ۲۰۱۹ است(در سال ۲۰۱۹ هر بشکه نفت با قیمت ۸۰ دلار مبادله می شد).قیمت ۸۰ دلاری نفت قیمتی است که هر یک از کشورهای عضو اوپک برای ایجاد تعادل در بودجه به آن نیاز دارند.

صندوق بین المللی پول نوشت:« با وجود اینکه قیمت سر به سری کشورهای صادر کننده نفت در خاورمیانه با هم متفاوت است ولی در شرایط فعلی اقتصادی اغلب کشورها نیاز به فروش نفت بیش از ۷۰ تا ۸۰ دلار دارند تا بتوانند از این بحران اقتصادی برهند.

قیمتی که به نظر نمی رسد در سال ۲۰۲۱ هم محقق شود و حتی تردید های زیادی برای مشاهده این قیمت تا سال ۲۰۲۴ نیز وجود دارد. حال سوال این است کشورهای صادرکننده نفت در منطقه چه مشکلاتی را شاهد خواهند بود و با چه سرعتی می توانند از این روزهای سخت اقتصادی رهایی یابند.»