سرگردانی مردم در تلاطم بازار بورس؛ تقاضا به سمت مسکن می‌رود

بازار؛ گروه استانها: از آنجایی که استا لرستان بدترین فضای کسب و کار را در کشور دارد و بیشترین نارضایتی تولیدکنندگان از دستگاه‌های اجرایی هم متعلق به این استان است، مردم چندان رغبتی برای ورود به حوزه تولید ندارند یعنی در واقع جرأت این کار را به خود نمی‌دهند چون مطمئن‌ هستند که هیچ حمایتی از آن‌ها صورت نمی‌گیرد و تمام حرف‌های مسئولان در حد شعار است.

در چنین شرایطی مردم برای سرمایه‌گذاری بازارهای بورس، طلا، مسکن و یا ارز را انتخاب می‌کنند که به واسطه فعالیت در بازار بورس به طور غیرمستقیم به رونق تولید هم کمک می‌شود و برای کشور مفید است اما مشکل زمانی ایجاد می‌شود که مردم از بورس ناامید می‌شوند و به سمت بازارهای موازی می‌روند که هجوم آن‌ها به بازارهایی مثل ارز، طلا، مسکن و ...  پیامدهای نامطلوبی مثل افزایش تورم را در پی دارد.

در حال حاضر فضای بورس ایران در حالت هیجانی به سر می‌برد و از حالت تعادل خارج شده تاجایی که با سقوط بی‌سابقه خود بسیاری از مردمی که بدون آگاهی و شناخت کافی وارد این بازار شده‌اند متضرر شده و در حال خارج کردن سرمایه‌های خود هستند.

خروج بازار سرمایه از حالت تعادل
در لرستان هم بسیاری از مردم تحت تأثیر شایعات و سود دهی‌های وسوسه‌کننده بورس در سال‌های ۹۷ و ۹۸ قرار گرفتند و امسال بسیاری از آنها حتی افرادی که اصلاً ریسک پذیر نبودند وارد بازار بورس شدند چون تقریباً از سوددهی آن مطمئن بودند اما به هدف خود نرسیدند و حالا سرگردان و پشیمان‌اند و نمی‌دانند باید چه تدبیری بیاندیشند.

دانشجوی ۳۰ ساله خرم‌آبادی در گفت‌وگو با خبرنگار بازار گفت: در حال حاضر شرایط به گونه‌ای است که تعداد معدودی از افراد جامعه قادر به سرمایه‌گذاری هستند و مابقی تلاش می‌کنند تا فقط امورات زندگی را بگذرانند اما از دیدگاه من بهترین سرمایه گذاری خرید و فروش ملک و زمین و در درجه بعدی، ارز است.

در حال حاضر سرمایه گذاری در حوزه «مسکن» و«طلا» سود بالایی دارد، البته بازار ارز هم می‌تواند سوددهی خوبی داشته باشد اما جز دلالان، هر کسی تن به این کار غیر اخلاقی و خلاف نمی‌دهد

علیرضا احمدی افزود: قیمت ارز رشد زیادی داشته و اگر دقت کنید از سال گذشته تاکنون دو تا سه برابر بالا رفته است ولی چون خرید و فروش ارز به ضرر اقتصاد جامعه است و خلاف محسوب می‌شود، خیلی از افرادی که راه‌های قانونی را طی می‌کنند سعی دارند به این بازار وارد نشوند و سرمایه خود را در ملک و املاک وارد کنند.

وی عنوان کرد: البته قیمت مصالح  ساختمانی هم به قدری گران شده که فرآیند ساخت و ساز بسیار هزینه‌بر شده، هر لحظه ارزش پول ملی کمتر می‌شود و از طرفی قیمت ارز بالا می‌رود ولی به تناسب آن، قیمت مسکن هم بالاتر می‌رود مخصوصاً در استان لرستان که گرانترین مسکن کشور را دارد.

بازار مسکن در لرستان کمترین ریسک ممکن را دارد
معلم بازنشسته لرستانی نیز در گفت‌وگو با بازار، اظهار داشت: در حال حاضر سرمایه گذاری در حوزه «مسکن» و«طلا» سود بالایی دارد، البته بازار ارز هم می‌تواند سوددهی خوبی داشته باشد اما جز دلالان، هر کسی تن به این کار غیر اخلاقی و خلاف نمی‌دهد.

تاکنون هر کسی را که دیده‌ام به بحث تولید وارد شده پشیمان است و همیشه از عدم حمایت‌های دولتی، نبود سرمایه در گردش و مشکل فروش و بازاریابی می‌نالد

محمد حیدری مقدم افزود: با توجه به اینکه استان لرستان بالاترین تورم را در کشور دارد و قیمت مسکن این استان از تهران هم بالاتر است، این بخش برای سرمایه‌گذاری مورد توجه همه قرار گرفته، من هم پشیمانم که چرا در گذشته ملک و زمینی خریداری نکردم تا حالا سرمایه و آتیه‌ای برای فرزندانم باشد.

وی خاطرنشان کرد: یکی از اقوام و بستگان ما سال ۸۵، یک واحد مسکونی را با قیمت شش میلیون تومان خریداری کرد حالا با گذشت ۱۴ سال همان ملک، یک میلیارد تومان قیمت دارد در حالیکه با هیچ شغلی نمی‌توانست در طول ۱۰ سال، این حجم از پول را پس‌انداز کند.

تولید در لرستان به معنی دردسر و نگرانی
کارمند ۳۸ ساله لرستانی هم به خبرنگار بازار گفت: من بازار طلا را ترجیح می‌دهم چون در این سال‌ها همیشه برای من سودآور بوده و هرگز از خرید و سرمایه‌گذاری در آن پشیمان نشده‌ام اما بخش مسکن هم برای ما رضایت بخش بوده چون کمترین ریسک و بیشترین سود ممکن را دارد.

اکرم رحمانی تبار خاطرنشان کرد: ما یک باب مغازه تجاری ۱۰۰ متری را که در گذشته ۵۰ میلیون تومان خریداری کرده‌ایم حالا پنج میلیارد تومان قیمت دارد و ماهیانه از قبال آن ۱۰ میلیون تومان اجاره می‌گیریم.

وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه «آیا تاکنون به این موضوع فکر کرده‌اید که سرمایه خود را وارد حوزه تولید و اشتغالزایی کنید»، تصریح کرد: هرگز این کار را انجام نداده و نمی‌دهم چون وقتی می‌توانم بدون هیچ زحمتی به اندازه دو کارمند دولت از ملک خود درآمد داشته باشم چرا وارد بازار پررسیک تولید شوم و مثل بقیه خون دل بخورم.

متاسفانه بسیاری از کسانی که به بازار بورس ورود پیدا کردند در واقع به کار واقف نبودند و براساس شایعات و شنیده‌ها و بدون اینکه تخصص، آگاهی و تجربه داشته باشند به سرمایه‌گذاری در آن روی آوردند و نتیجه این شد که همگی متضرر شدند

رحمانی بیان کرد: تاکنون هر کسی را که دیده‌ام به بحث تولید وارد شده پشیمان است و همیشه از عدم حمایت‌های دولتی، نبود سرمایه در گردش و مشکل فروش و بازاریابی می‌نالد، واقعیت این است که مسئولان این استان مردم را به حال خود رها کرده‌اند پس ما هرگز وارد بازار پرریسک تولید نمی‌شویم چون مطمئنیم که دولت حمایت نمی‌کند و شکست ما قطعی است.

بورس، قشر ضعیف را فقیرتر کرد
یکی از طلافروشان خرم‌آبادی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار بازار، اظهار داشت: تا سال ۹۸ مهمترین بازاری که روی آن حساب می‌کردم بورس بود و هر آنچه درآمد از محل طلافروشی داشتم به بورس منتقل می‌کردم و انصافاً در این سال‌ها هم راضی بودم اما با شرایطی که امسال دولت ایجاد کرد و منجر به سقوط بورس شد، سرمایه خود را خارج کردم و قصد دارم این بار دربازار طلا فعالیت کنم.

احسان مرشدی افزود: متاسفانه بسیاری از کسانی که به بازار بورس ورود پیدا کردند در واقع به کار واقف نبودند و براساس شایعات و شنیده‌ها و بدون اینکه تخصص، آگاهی و تجربه داشته باشند به سرمایه‌گذاری در آن روی آوردند و نتیجه این شد که همگی متضرر شدند.

وی عنوان کرد: بعد از آن نمودار صعودی و سودهای فوق‌العاده و اغواگرانه مردم حق داشتند از بورس استقبال کنند و کسی پیش‌بینی نمی‌کرد که این چنین دچار رکود و سقوط شود ‌و مقصر این شرایط هم دولت است که برای نجات بانک‌ها، بورس را به شکست کشاند چون مردم سرمایه‌های خود را از بانک‌ها بیرون کشیده بودند و بانک‌ها در معرض ورشکسته شدن قرار گرفتند.

الهام اکبری، بانوی خرم آبادی هم به خبرنگار بازار، گفت: ما بعد از یک عمر کار و تلاش و با پول کارگری همسرم، سرمایه ناچیزی جمع کرده بودیم که همه به ما توصیه می‌کردند آن را در بورس قرار دهیم تا ظرف مدت سه ماه، چندین برابر شود، متأسفانه ما تا این لحظه تجربه‌ای نداشتیم با سفارش و توصیه دیگران وارد شدیم و حتی طلاهای خود را فروختم ولی الان سرمایه ما به نصف کاهش پیدا کرده و کسی هم پاسخگو نیست.

متأسفانه با این وضع تورم دولت چاره‌ای برای ما نگذاشته بود و ما بورس را راه نجات خود می‌دانستیم غافل از اینکه دامی بود که در آن گرفتار شدیم

وی افزود: برادرم هم مستأجر است و تنها دارایی او یک ماشین بود که آن را فروخت و در بورس گذاشت اما او هم متضرر شده و حالا پشیمان است و قصد دارد سرمایه خود را خارج کند.

وضعیت فعلی بورس هشداری برای اقتصاد ایران است
این بانوی لرستانی تاکید کرد: دولت همیشه می‌گوید مردم مقصرند که بدون آگاهی وارد بازار شده‌اند اما کسی که پولی در حد ۲۰ میلیون دارد در بازار چه کاری وجود دارد، با این مبلغ فقط می‌توان دستفروشی کرد؛ متأسفانه با این وضع تورم دولت چاره‌ای برای ما نگذاشته بود و ما بورس را راه نجات خود می‌دانستیم غافل از اینکه دامی بود که در آن گرفتار شدیم.

کارشناس مسائل اقتصادی نیز در گفتگو با خبرنگار بازار، اظهار داشت» اصلی‌ترین بازار سرمایه، بازار بورس است ولی مردم می‌توانند برای بازدهی و سود به همه بازارها از جمله مسکن، سکه، ارز و غیره وارد شوند و این بازارها  بازدهی داشته باشند ولی واقعیت این است که بازارهایی مثل ارز، سکه و مسکن بازارهایی نیستند که بخواهند به تولید در جامعه کمک کنند و بیشتر حالت رانتی  دارند، یک سود شخصی  نصیب شخص می‌شود ولی به بازار تولید خیلی کمک نمی‌کند.

احمد عبدالهی افزود: مهمترین بازاری که اگر سرمایه مردم در آن قرار بگیرد به اقتصاد و تولید کمک می‌کند بازار بورس است، البته وقتی ما در مورد بازار بورس صحبت می‌کنیم این بازار باید به صورت منظم و کنترل شده باشد و دچار نوسانات شدیدی نشود که مردم نسبت به آن بدبین شوند.

افت شدید شاخص‌ها و خروج مردم از بازار سرمایه
عبدالهی عنوان کرد: متاسفانه امسال سرعت رشد بورس از یک میلیون به دو میلیون رسید و سود بسیار زیادی وارد جیب مردم شد در نتیجه افراد زیادی به این بازار روی آوردند ولی از مرداد ماه به بعد، شاخص با افت شدیدی مواجه شد و از یک و نیم کمتر شد که ترس و دلهره شدیدی در مردم ایجاد کرد و منجر به خروج آنها از بازار بورس شد.

وی تصریح کرد: وقتی بازار بورس که اصلی‌ترین بازار سرمایه است دچار مشکل می‌شود می‌توان گفت که اقتصاد آن کشور دچار مشکل شده است، چون اکثر شرکت‌هایی که به بازار بورس وارد می‌شوند در بخش تولید قرار دارند و در تولید کالا و خدمات کشور نقش دارند.

این تورم کاذب که به نوعی افزایش قیمت است به لحاظ اقتصادی به نفع جامعه نیست چون یک سود مقطعی برای عده‌ای خاص است که در این بازار سفته‌بازی می‌کنند اما به تولید و اقتصاد کمکی نمی‌کند و بیشترین فشار را بر قشر ضعیف جامعه وارد می‌کند

این اقتصاددان خاطرنشان کرد: زمانی که این ترس بر مردم حاکم شود سرمایه خود را از بورس خارج می‌کنند و به سمت طلا و یا حتی مسکن می‌برند که وقتی نقدینگی به این سمت می‌رود باعث بالا رفتن قیمت ارز، طلا و مسکن می‌شود و این تورم کاذب در جامعه ایجاد می‌کند.

تورم کاذب در راه است
وی ادامه داد: این تورم کاذب که به نوعی افزایش قیمت است به لحاظ اقتصادی به نفع جامعه نیست چون یک سود مقطعی برای عده‌ای خاص است که در این بازار سفته‌بازی می‌کنند اما به تولید و اقتصاد کمکی نمی‌کند و بیشترین فشار را بر قشر ضعیف جامعه وارد می‌کند.

عبدالهی با بیان اینکه بازار بورس مهمترین بازار است به شرطی که به شکل درست اداره شود و دارای سوددهی منطقی باشد، گفت: بورس زمانی خوب است که کارش روی روال باشد یعنی دخالت خارجی در آن نباشد و ما شاهد این نباشیم که یک شخص یا یک سهمی در عرض یک الی دو ماه، ۱۰۰ درصد یا حتی ۲۰۰ درصد سود ده باشد چون این روند، منطقی نیست و مشخص است که بر اساس تولید واقعی نبوده است.

وی بیان کرد: اگر بازار بورس دارای سرعت منطقی باشد و روال عادی خودش را طی کند، می‌تواند مهم ترین، بهترین و منطقی ترین نقش را در بازار سرمایه داشته باشد؛ افراد زمانی به سایر بازارها می‌روند که  بازار بورس نتواند نقش خود را ایفا کند.

بورس، مهمترین و بهترین بازار ایران
کارشناس مسائل اقتصادی افزود: در صورتی که بازار بورس بر اساس برنامه ریزی و روال منطقی نباشد و در آن تصمیمات مقطعی گرفته شود، قاعدتاً اعتماد مردم نسبت به این بازار از بین می‌رد و بازار بورس هم نمی‌تواند نقش خود را ایفا کند ولی اگر تصمیم عقلانی، منطقی و بلند مدت بگیریم، بازار بورس نسبت به بازار سکه و ارز هم منطقی‌تر است و هم به نفع جامعه است.

وی عنوان کرد: تعداد کسانی که تا قبل از سال ۹۹ کد بورسی داشتند خیلی کم بودند ولی امسال بسیاری از مردم هر چند با سرمایه ناچیز به سمت بازار بورس آمدند و کد بورسی دریافت کردند، مثلاً افرادی سرمایه‌ای بین ۱۰ الی ۵۰ میلیون تومان دارند و می‌دانند با این مبلغ کار خاصی نمی‌توانند در بازار واقعی انجام دهند.

عبدالهی ادامه داد: اما اگر نفر با ۱۰ کد بورسی متفاوت و مستقل وارد بازار بورس شوند، حجم نقدینگی خوبی وارد بازار بورس می‌شود حالا اگر این حجم نقدینگی متناسب با تولید و سهام واقعی آن شرکت‌ها باشد و در چرخه تولید قرار بگیرد، واقعاً یک فرصت خوب است.

افزایش تمایل به سمت بازار طلا و مسکن
کارشناس مسائل اقتصادی افزود: یعنی آن نقدینگی که می‌توانست وارد بازار شود و در شاخه‌های مختلف مثل مسکن، ارز و... قرار گیرد و باعث ایجاد تورم و هرج و مرج شود همه اینها به صورت متمرکز و مجتمع وارد یک بازار شده و ما می‌توانیم برای یک کار اقتصادی و یک فعالیت تولیدی از آن استفاده کنیم.

عبدالهی عنوان کرد: اگر بازاربورس نظم واقعی خودش را از دست بدهد و این تهدید ایجاد شود، مردم دچار استرس می‌شوند و به این نتیجه می‌رسند که بورس، بازار خوبی نیست؛ وقتی هم اعتماد آنها به این بازار از دست برود، سرمایه‌های خود را خارج می‌کنند و به سمت بازارهای دیگری مثل طلا، مسکن و ... می‌برند که این یک تهدید است چون افزایش تورم را در پی دارد.

وی با بیان اینکه واقعیت این است که بازار بورس ما زیرساخت‌های لازم برای ورود این حجم از افراد را نداشت، تصریح کرد: متاسفانه بالای ۵۰ یا ۶۰ درصد افرادی که وارد بازار بورس شده‌اند، اصلاً سواد بورس را ندارند.

دستکاری دولت در بورس
عبدالهی خاطرنشان کرد: اواخر سال ۹۸ برخی سهام‌ها در بازار بورس سود خوبی داشت و مردم هم با این دیدگاه که هر سهمی می‌تواند سودآور باشد وارد این بازار شدند و انتظار داشتند در عرض یک ماه، سرمایه آنها چند برابر شود در صورتی که اطلاعات کافی در خصوص بازار سرمایه، سبدگردانی، گردش مالی و....را نداشتند که بعداً همین افراد متضرر شدند.

وی بیان کرد: وقتی بازار بورس  سبز می‌شود همه مردم وارد صف خرید سهام می‌شوند و از طرف دیگر با کوچکترین استرسی به این بازار، افراد وارد صف فروش می‌شود و این باعث می‌شود نوسانات بازار بورس ایران بسیار شدید شود.

این اقتصاددان گفت: بورس زمانی منطقی است و روال عادی خود را دارد که افراد با علم و اطلاعات وارد این بازار شوند، سهام‌های خوبی بخرند و یا سرمایه مازاد خود را وارد بازار بورس کنند اما با این نحوه که مردم ما وارد شده‌اند، متاسفانه بورس حالت هیجانی دارد و یک مدتی طول می‌کشد که به روال عادی خودش برگردد.

بهم ریختگی بازار سرمایه 
وی افزود: خیلی از سهام‌های شاخص دار که در بورس قرار دارند و تاثیر گذار هستند، سهامدار آن‌ها دولت است یعنی دولت این سهام‌ها را به بازار وارد می‌کند تا بازار بورس رونق بگیرد، در واقع سهم حقوقی‌ها در بازار بورس کمی شدیدتر است که متاسفانه با دستکاری‌هایی که انجام می‌دهند، کمی نظم بازار را به هم می‌ریزند.

عبدالهی با بیان اینکه چون این سهام‌ها در دست دولت بوده دیدگاه مردم این است که دولت در این بازار دخالت می‌کند، عنوان کرد: اگر یک نظم و نظارت از طرف ناظرین بورس وجود داشته باشد بسیاری از این اتفاقات کنترل می‌شود، شاید برخی مواقع دخالت دولت باعث شود که نظم بورس به هم بریزد درحالیکه اگر بازار حالت خصوصی و اختصاصی خود را طی می‌کرد، موفق‌تر بود.

وقتی بازار بورس  سبز می‌شود همه مردم وارد صف خرید سهام می‌شوند و از طرف دیگر با کوچکترین استرسی به این بازار، افراد وارد صف فروش می‌شود و این باعث می‌شود نوسانات بازار بورس ایران بسیار شدید شود

وی در رابطه با بازار مسکن، تصریح کرد: این بازار در تولید ناخالص یک جامعه خیلی نقش وسیعی ندارد و فقط بخشی از سرمایه‌ها وارد مسکن می‌شود چون برخی مواقع وارد رکود می‌شود و گاهی هم رونق می‌گیرد، اما بازار بورس و سرمایه بسیار وسیع تر از بازار مسکن است و شاید بتوان گفت بازار مسکن هم شاخه‌ای از بازار سرمایه است چون شرکت‌های بزرگی که در حوزه ساخت و ساز فعالیت دارند جزء سهامداران بازار بورس هستند.

بازار مسکن نقشی در تولید ناخالص ملی ندارد
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: اگر سرمایه هایی که متعلق به مردم است و سردرگم هستند همگی جمع شوند و وارد سهام‌های مفید و درست شوند، خود به خود بازار مسکن هم درست و تقویت می‌شود؛ سهامداران مختلفی در حوزه‌های مختلف صنعتی از جمله فلزات، مسکن، خودرو دارو در بورس فعال هستند.

وی بیان کرد: وقتی بازار بورس منظم باشد سرمایه‌های ناچیز مردم وارد شرکت‌های بزرگ می‌شوند و سرمایه لازم برای تولید فراهم می‌شود که مطمئناً این کار به اقتصاد کمک می‌کند؛ اما بازار مسکن یک شاخه جز است و آنقدر وسیع نیست که همه مردم بخواهند وارد آن شوند و بخواهد به اقتصاد جامعه کمک کند به همین دلیل دولت بیشتر بر بازار بورس متمرکز شده است.

تا پیش از رونق بورس، عمده بازارهایی که مردم لرستان پیرامون آن فعالیت می‌کردند در وهله اول مسکن و بعد طلا و خودرو بود که هر بار به تناسب رونق هر بازار، همان را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کردند یعنی دائماً سرمایه‌های مردم بین همین بازارها در گردش است و هر بار یک حوزه پررنگ‌تر می‌شود.

امسال لرستانی‌ها استقبال بی‌سابقه‌ای از بازار بورس داشتند که در این برهه با توجه به سقوط بورس و اتفاقات غیرمنتظره‌ای که رخ داده عمدتاً قصد دارند سرمایه‌های خود را خارج کنند تا در فرصتی مناسب بازار جایگزینی را بیابند اما به دلیل عدم ثباتی که در اقتصاد کشور وجود دارد، آینده قابل پیش‌بینی نیست و دیدیم که حتی گمانه‌زنی‌های متخصصان بورس هم درست از آب درنیامد در نتیجه مردم سرگردان‌تر از همیشه و بلاتکلیف مانده‌اند.