اکبر فتحی در گفتگو با خبرنگار بازار افزود: در ممالکی مانند کشور ما به دلیل مواجهه با محدودیت‌های منابع آبی و خاکی و حتی در دید استانی مانند استان آذربایجان شرقی که با بحران از دست دادن اراضی کشاورزی حوضه دریاچه ارومیه رو به روست و از طرفی نیاز به انواع محصولات کشاورزی پابرجاست، نیاز به کاشت محصولات کشاورزی به صورت فراسرزمینی احساس می‌شود به ویژه زمانی که ملاحظه نماییم در مورد تامین بیش از ۸۰ درصد نهاده‌های دامی همانند ذرت، جو، کنجاله سویا، دانه‌های روغنی مانند آفتابگردان و کلزا متکی بر واردات هستیم طبیعتاً در کشورهایی با این شرایط ورود به عرصه کشت فراسرزمینی بطوری که کشاورزان و سرمایه‌گذاران بتوانند وارد کشورهای دارای استعداد و پتانسیل و منابع بیشتر برای تولید شده و اقدام به تولید نموده و به کشور اصلی منتقل نمایند ضرورت محسوب می شود.
وی ادامه داد: صرفاً کشورهایی دارای محدودیت منابع وارد این عرصه نمی‌شوند بلکه بیشترین سطح زیرکشت کشورهایی مانند آمریکا، چین، ژاپن، عربستان و امارات نیز به صورت فراسرزمینی می‌باشد که با هدف صادرات وارد این عرصه می‌شوند و حتی در کشورهایی اقدام به کشت می‌نمایند که خود کشور هدف یا همسایگان آن دارای نیاز می باشند که این امر هزینه‌های حمل و نقل را نیز کاهش می‌دهد. کشت فراسرزمینی برای کشور ما که سالانه حدود ۱۵ میلیون تن نهاده وارد می‌کند در صورتی که بتوانند محصولات خود را تولید کرده و وارد کشور نماید هم دارای صرفه اقتصادی است و هم می‌تواند ایجاد اشتغال نماید.
وی در ارتباط با رفع موانع حقوقی کشت فراسرزمینی اظهار داشت: آیین‌نامه مربوط به کشت فراسرزمینی در سال ۱۳۹۵ با همکاری وزارت جهاد کشاورزی، وزارت امور خارجه، وزارت اقتصاد و دارایی، بانک مرکزی و وزارت کار و امور اجتماعی تدوین و در هیئت دولت تصویب و ابلاغ شده است. در این آیین نامه برای هر وزارتخانه وظایفی مشخص گردیده است از جمله تعریف نظام حقوقی در ارتباط با چگونگی دریافت ویزا، اقامت، بکارگیری و نحوه تنظیم قراردادها به گونه‌ای که طرف ایرانی متضرر نگردد و مسائل حقوقی دیگر جزو وظایف تعریف شده برای وزارت امور خارجه می‌باشد که این وزارت نیز شیوه‌های مربوط به این کار را تدوین نموده و در اختیار دستگاه‌ها از جمله وزارت جهاد کشاورزی قرار داده است وظایف دیگری نیز برای خود وزارت جهاد کشاورزی تعریف شده است از جمله تایید صلاحیت سرمایه‌گذاران کشت فراسرزمینی، مشخص نمودن محصولاتی که می‌تواند جزء محصولات در نظرگرفته شده برای این امر قرار بگیرد و فراهم کردن اطلاعات فنی مورد نیاز از وظایف دیگر وزارت جهاد کشاورزی هستند.
امکان کشت فراسرزمینی در کشور ارمنستان
رئیس سازمان جهادکشاورزی استان با اشاره به وجود امکان افزایش محصولاتی که شامل کشت فراسرزمینی می‌شود، افزود: کشت فراسرزمینی قبل از سال ۱۳۹۵وجود داشته و حتی در خود استان نیز تشکل‌هایی از سازمان جهادکشاورزی وارد این عرصه در کشور گرجستان شده و اقداماتی انجام داده‌اند. در حال حاضر نیز کشور ارمنستان آمادگی خود در زمینه کشت فراسرزمینی را اعلام نموده است و می‌توان با توجه به همجواری این کشور و وجود دام مازاد در استان و پتانسیل‌هایی که در مراتع این کشور جهت تعلیف دام وجود دارد در زمینه‌های یاد شده همکاری نمود. حتی از سالهای گذشته نیزعده ای از زنبورداران ما در فصولی از سال در ارمنستان مستقر شده و از مراتع و جنگل‌های بکر آن استفاده می‌نمایند و در زمینه توسعه باغات و پرورش ماهی ازجمله ماهیان زینتی و خوراکی نیز اگر چه در قالب آیین نامه اشاره‌ای نشده است اما عملاً این همکاری‌ها صورت می‌گیرد. در واقع هدف آیین‌نامه ورود نظام مند سرمایه گذاران به این عرصه می‌باشد و شاید فراهم نمودن یک سری از پارامترهای آن برای افراد عادی غیرممکن باشد زیرا حداقل محصولی که برای کشت فراسرزمینی باید استحصال گردد تا سازمان جهاد کشاورزی بتواند اقدام به خرید آن نمایند ۵۰ هزار تن می‌باشد (تضمین خرید این محصولات نیز از وظایف وزارت جهاد کشاورزی می‌باشد) و تولید این حجم از محصول مستلزم در اختیار داشتن حداقل ۱۵ هزار هکتار اراضی آبی است.
فتحی ادامه داد: بنابراین این آیین‌نامه برای کسانی است که در سطح‌های بالاتری می‌خواهد طبق برنامه‌های دولت به تامین نیازکشور بپردازد ولی نافی سرمایه گذاری‌هایی در سطح پایین‌تر نیز نمی‌باشد. برای مثال در مورد کشور ارمنستان که طبق اعلام خود این کشور آمادگی اجرای کشت فراسرزمینی درحدود ۱۰ هزار هکتار را داراست، سازمان جهاد کشاورزی می‌تواند وارد عمل شده و مجوز لازم را از وزارتخانه کسب نماید و اخیراً مجوز فعالیت برای کشورهایی مانند کشور آذربایجان و ارمنستان که در مورد آنها سرمایه‌گذارهایی وجود دارد و خود تشکل‌های سازمان جهاد کشاورزی اعلام آمادگی کردند (با انعطاف‌هایی در قالب آیین‌نامه) قابل کسب است.
فتحی در ارتباط با سرمایه گذاری دولتی در عرصه کشت فراسرزمینی بیان نمود: وزارت جهاد کشاورزی که در این زمینه ایفای نقش می‌نماید، تنها به تسهیلگری سرمایه‌گذاری می‌پردازد و شرکت جهاد سبز که به نمایندگی از وزارت جهاد کشاورزی عهده‌دار این مسئولیت است صرفاً به هدایت چهار محوری که برای خود تنظیم نموده است و شناسایی اراضی و کشورهای هدف پرداخته و این اطلاعات را در اختیار بخش خصوصی قرار می‌دهد.
وی در ارتباط با تضمین انتقال محصول تولیدی به داخل کشورتصریح نمود: خریدهای تضمینی در حیطه وظایف وزارت جهاد کشاورزی است که در قالب کشت قراردادی صورت می‌گیرد یعنی کشتی که به صورت فراسرزمینی صورت خواهد گرفت از ابتدا طبق قراردادی با وزارتخانه اتفاق خواهد افتاد. این قرارداد هم برای تامین تسهیلات (که با ارز نیمایی فراهم می‌گردد) و هم تضمین خرید محصولات تولیدی می‌باشد. بنابراین نگرانی از باب سرنوشت محصول تولیدی وجود نخواهد داشت و در واقع این محصول وارد کشور خواهد شد. در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ در بند میم تبصره ۸ اشاره شده است که اولویت وزارت خانه در واردات محصولات کشاورزی تامین از طریق کشت فراسرزمینی خواهد بود و در صورتیکه سرمایه گذاری در کشور هدف داشته باشیم اولویت خرید از این سرمایه‌گذارمی باشد.
شرایط پرداخت تسهیلات به فعالان کشت فراسرزمینی
فتحی افزود: خوشبختانه همان ماده قانونی در سال ۱۴۰۱ نیز تکرار شده است و از این بابت نگرانی برای سرمایه گذاران وجود ندارد. همینطور در کشت قراردادی در حین انعقاد قرارداد در کمیته‌ای متشکل از چهار نفر از معاونان وزارتخانه صلاحیت فنی و اهلیت شرکتهای سرمایه گذار مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورتی که از تمام شرایط لازم برخوردار باشند قرارداد منعقد می‌گردد که طبق آن طرفین متعهد به انجام تعهدات خود می‌باشند و مسلماً این ملاحظات در قرارداد مورد توجه قرار می‌گیرد.
فتحی با بیان اینکه سال گذشته سیاست‌های وزارت جهادکشاورزی در خصوص کشت فراسرزمینی به شرکت‌ها و دستگاه‌های مختلف ابلاغ و فراخوان داده شد تاکید نمود: تسهیلات کشت فراسرزمینی به کسانی تعلق می‌گیرد که در ایران ثبت شده باشند و در وزارت جهادکشاورزی تشکیل پرونده داده و صلاحیت حرفه‌ای آنها در کمیته تعیین صلاحیت وزارت جهاد کشاورزی تأیید شده باشد.
وی افزود: در لایحه بودجه دولت موظف گردیده در واردات محصولات کشاورزی و دامی در شرایط مساوی اولویت خرید خود را از شرکتهای ایرانی فعال در حوزه کشاورزی فراسرزمینی قرار دهد.
رئیس سازمان جهادکشاورزی استان در ارتباط با عدم وجود زیرساختهای لازم برای حمل محصولات تولید شده به صورت کشت فراسرزمینی به کشور که منجر به افزایش قیمت تمام شده محصولات خواهد شد گفت: باید توجه کرد که در حال حاضر نیز ما از کشورهایی که به عنوان کشورهای هدف برای کشت فراسرزمینی شناسایی شده‌اند همین محصولات را خریداری کرده و به کشور وارد می‌نمایم بنابراین عملاً این کار را انجام شده و بسترهای حمل و نقل در این زمینه وجود دارد و جایی برای نگرانی برای سرمایه‌گذاران در این زمینه و نیزدر مورد مبادلات مالی وجود ندارد زیرا مبادلات تجاری در این زمینه آنچنان مشمول تحریم‌ها نمی‌گردد.
تولیدات کشاورزی استان آذربایجان شرقی در سطح کشور جزو سالم‌ترین محصولات است
رئیس سازمان جهادکشاورزی استان آذربایجان شرقی سپس گفت: تولیدات کشاورزی استان آذربایجان شرقی در سطح کشور جزو سالم‌ترین محصولات می‌باشد.
فتحی گفت: بخش کشاورزی حداقل ۲۱ درصد اشتغال استان را تشکیل داده، بالای ۸۵ درصد مواد اولیه صنایع غذایی را تامین نموده و بالای ۱۲ درصد صادرات غیرنفتی استان را شامل می‌شود.
وی با بیان اینکه اگرچه این اشتغال را نمی‌توان به عنوان توفیق قلمدادکرد زیرا هرچه میزان اشتغال در این بخش زیاد باشد نشانگر این است که بخش کشاورزی همچنان به شیوه سنتی مدیریت می‌شود و به شکل مکانیزه و صنعتی وارد عمل نشده است ادامه داد: با این حال پتانسیل موجود در این بخش ناگزیر اشتغال بیشتری را به خود اختصاص می‌دهد.
رئیس سازمان جهادکشاورزی استان ادامه داد: بخش کشاورزی شامل یک میلیون و سیصد و سی هزار هکتار اراضی کشاورزی در کل استان است که از این میزان حدود ۹۰۰ هزار هکتار به صورت دیم بوده و ۱۱۶ هکتار به باغات و میزان بسیار کمی نیز به کشت آبی اختصاص دارد؛ جمعیت دامی استان در حدود ۷ میلیون راس بوده و با در نظر گرفتن حدود ۷۰۰ واحد مرغداری ماهانه حدود ۳.۵ الی ۴ میلیون جوجه ریزی در استان وجود دارد که تامین کننده نیاز مصرف استان بوده و با تغییراتی که اخیراً در ساماندهی واحدهای غیرمجاز اتفاق افتاده این میزان افزایش نیز یافته است؛ در مورد تخم مرغ نیز حدود ۹ درصد تخم مرغ کشور در استان آذربایجان شرقی تولید می‌شود.
وی اظهار داشت: به طور کلی محصولات تولیدی استان حدود ۵ میلیون تن است که ۳ میلیون تن به محصولات زراعی، یک میلیون تن به محصولات باغی و یک میلیون تومان به محصولات دامی اختصاص دارد و در واقع (به جز محصولات گرمسیری و نیمه گرمسیری) تولیدات استان پوشش دهنده نیاز مصرفی استان می‌باشد و در موارد زیادی همانند محصولات سبزی، صیفی، جالیزی و میوه و لبنیات و گوشت قرمز نیز مازاد بر مصرف استان تولید می‌شود که به استان‌های همجوار و کشورهای دیگر صادر می‌گردد در تولید ۲۱ رقم کالای کشاورزی این استان مقام اول تا ششم کشوری را به خود اختصاص داده است.
اصلاح نژاد در بخش دامی و زراعی آذربایجان شرقی
رئیس سازمان جهادکشاورزی استان گفت: برای روشن شدن عملکرد بخش کشاورزی چه به صورت کمی و کیفی در چند دهه گذشته کافیست به این مورد توجه شود که علیرغم افزایش جمعیت اتفاق افتاده در طول این مدت، سطح زیرکشت به دلیل تغییر کاربری‌های اتفاق افتاده در توسعه شهرها و روستاها، شبکه‌های راه و راه‌آهن و زیرساخت‌ها و تغییرات اقلیمی کاهش یافته است. برای مثال حوضه دریاچه ارومیه که سابقاً حدود ۴۶ درصد تولیدات کشاورزی استان از آن حاصل می‌شد عملاً با بحران شدید کم آبی مواجه شده که به شور شدن اراضی و خروج آنان از دسترس کشاورزی منجر گردیده است. علیرغم تمام این محدودیت‌ها تولید بخش کشاورزی نه تنها کاهش نیافته بلکه افزایش نیزداشته است که مبین وقوع توسعه عمودی و افزایش عملکرد در واحد سطح می‌باشد به معنا که اگر در گذشته در مزارع دیم متوسط عملکرد حدود ۵۰۰ الی ۶۰۰ کیلوگرم بوده، در حال حاضر این میزان به یک و نیم تن افزایش رسیده و حتی کشاورزان شاخص استان به سه و نیم تن نیز دست یافته‌اند. این امر که در مورد محصولات دامی و باغی نیز صادق است با استفاده از روش‌های نوین علمی و ورود دانش جدید به بخش کشاورزی و تلفیق دانش و تجربه کشاورزان و ایفای نقش مروجین در ارتقای ضریب نفوذ دانش در بخش کشاورزی و با اصلاح نژاد در بخش دامی و زراعی میسر گردیده است.
فتحی ابراز داشت: در واقع می‌توان گفت ژنتیک در این زمینه نقش مهمی ایفا نموده و در قالب اصلاح نژاد با استفاده از بذر و نهال و نهاده‌های اصلاح شده و نیز در قالب به زراعی موفق به این امر شده است. بخش مکانیزاسیون نیز به لحاظ تعداد تراکتور و کمباین و و ادوات دنبال بند قابل مقایسه با چند سال قبل نیست. بهینه‌سازی مصرف آب کشاورزی با توجه به تغییرات اقلیمی که به کم آبی و تهدید آب کشاورزی انجامیده است ناگزیر ما را به سوی توسعه گلخانه‌ها سوق داده است که تولید در فضای آن ۱۰ برابر فضای آزاد در یک واحد سطح است. سیستم‌های آبیاری نیز در طی چند دهه گذشته به صورت تصاعدی تغییر یافته و از حالت سنتی خارج شده است وجود سیستم‌های مدرن و شبکه‌های آبیاری انجام شده و زیرساخت‌هایی که در بخش کشاورزی از طریق کانال‌ها و ایجاد شبکه‌های فرعی و همینطور خود شبکه‌های اصلی که سازمان آب به تجهیز آن می‌پردازد نشانگر تغییراتی است که در مزارع و واحدهای تولیدی کشاورزی مشهود است.
فتحی در ارتباط با راه اندازی سامانه بازرگام ابراز داشت: هر کسی که به اینترنت دسترسی داشته باشد طبیعتاً به سامانه¬ بازرگام نیز دسترسی خواهد داشت و نیازی به نصب برنامه خاصی نیست این سامانه بستر مناسبی است تا کالا بدون واسطه به دست مصرف کننده برسد و به دلیل کاهش هزینه‌های واسطه گری با قیمت تمام شده در اختیار مصرف کننده قرار گیرد. این گام در مرحله اول در مورد کالاهای اساسی (برنج و روغن و مرغ و تخم مرغ یعنی کالاهایی که قیمت آنها قیمت مصوب دولتی است) برداشته شده است ولی خوشبختانه از روز گذشته برخی از محصولات میوه و سبزی و صیفی مانند سیب و پرتقال وپیاز و سیب زمینی نیز به قیمت عمده در این سامانه عرضه می‌شود. در حال حاضر سامانه بازرگام تنها در مرکز استان فعال است و در فازهای بعدی شهرستان‌ها را نیز مورد پوشش قرار خواهد داد. خرید بالای ۱۰۰ هزار تومان از این سامانه مشمول حمل رایگان بوده و محصول خریداری شده در درب منزل تحویل خریدار می‌گردد.
وی در ارتباط با نقش زنان در بخش کشاورزی گفت: نقش بانوان در فعالیت‌های کشاورزی که در روستاها و مناطق عشایری اتفاق می‌افتد اگر بیشتر از مردان نباشد کمتر نیز نخواهد بود. یعنی زنان همگام با مردان در کلیه فعالیت‌های کشاورزی شامل دامداری، زراعت، باغبانی، زنبورداری، پرورش ماهی و غیره به ایفای نقش پرداخته و ۵۰ درصد بخش فعال کشاورزی را تشکیل می‌دهند. در حال حاضر خوشبختانه از سوی زنان فارغ التحصیل کشاورزی یا رشته‌های دیگر در بخش‌های گلخانه، صنایع تبدیلی و تکمیلی و حتی دامداری و مرغداری تقاضاهای خوبی ایجاد شده است که از فعالیت سنتی بانوان در این بخشها نشأت می‌گیرد می‌توان گفت فعالیت بانوان هم در قالب مالکیت و هم مدیریت واحدهای تولیدی صورت می‌گیرد وحدود ۵۰ درصد مسئولان فنی واحدهای تولیدی را زنان تشکیل می‌دهند.
رئیس سازمان جهادکشاورزی استان با بیان اینکه حدود ۱۶ هزار نفر عضو سازمان نظام مهندسی کشاورزی که فارغ التحصیل کشاورزی بوده و هنوز جویای کار هستند، اظهار داشت: اگر در چنین قالبی نگاه شود تعداد فارغ‌التحصیلان بسیار زیاد است اما اگر به دنبال مدرکی باشیم که بتواند به شکل عملیاتی آشنایی به محیط کار را فراهم نماید، متاسفانه موفقیت زیادی حاصل نشده است.
وی افزود: سازمان نظام مهندسی کشاورزی در محل سازمان جهاد کشاورزی استان برای فارغ التحصیلانی که در رشته کشاورزی تحصیل کرده و جذب شده‌اند، یا به عنوان مسئول فنی فعالیت می‌نمایند همواره دوره‌های بازآموزی و نوآموزی برگزار نموده و به آشنایی ایشان با علوم جدید و به روز می‌پردازد. البته آموزش خود بهره برداران بخش کشاورزی نیز موضوع بسیار مهمی است زیرا خروجی تمام فعالیت‌ها و آموزش‌ها باید به بهره‌بردار منتقل گردد و بهره بردار زمانی به قبول و پذیرش نتایج اقدام می‌نماید که خود مجهز به علم روز باشد. این وظیفه جزو وظایف بخش ترویج سازمان جهاد کشاورزی است که به برگزاری کلاسهای آموزشی در سطح روستاها و نیز آموزش چهره به چهره در سطح مزارع و واحدهای تولیدی می‌پردازد. اما عدم امکان دسترسی به تمامی روستاها استفاده از ظرفیت شبکه‌های مجازی و صداوسیما را ضروری می‌سازد ایجاد شبکه ای در بستر اینترنت تحت عنوان شبکه برکت نیزدر همین راستا صورت گرفته است.
تولید محصول ارگانیک دشوار است
فتحی در ارتباط با محصولات ارگانیک گفت: محصول ارگانیک محصولی است که در فرآیند تولید و بسته بندی و حمل آن هیچ ماده شیمیایی استفاده نشده است تولید محصولی که بتواند کاملاً در این قالب بگنجد بسیار دشوار است زیرا نمی‌توان بذر را بدون ضدعفونی کاشت و استفاده از مواد ضدعفونی به معنای استفاده از نهاده شیمیایی است مگر اینکه ضدعفونی با محصولات بیولوژیک صورت گیرد که طبیعتاً تناژ این محصول در حالت واقع بینانه ای کم خواهد بود. اگر به جای محصول ارگانیک از محصول سالم یاد کنیم که به لحاظ کارشناسی عبارت درست تری می‌باشد؛ در تولید محصول سالم از نهاده‌های شیمیایی استفاده می‌شود اما بقایای نهاده‌های شیمیایی مصرفی در محصول از استانداردهای مربوطه فراتر نمی‌رود و ضرر و زیانی برای سلامت بشر ندارد.
وی با بیان اینکه سازمان جهاد کشاورزی به عنوان متولی بخش کشاورزی موظف به تولید محصول سالم است که با مدیریت مصرف نهاده‌های شیمیایی میسر می‌گردد در ارتباط با بحث‌های اخیر در مورد بازگشت محصول فلفل صادراتی به کشور روسیه توضیح داد: استانداردهای مربوط به حد مجاز بقایای نهاده‌های شیمیایی در محصولات کشاورزی در کشورهای مختلف متفاوت است و کشور روسیه سختگیرانه ترین استانداردها را در این زمینه داراست ۸ رقم سم در کشور روسیه ثبت نشده و مصرف آن مجاز نمی‌باشد و استفاده از هر محصولی که در تولید آن از این سموم استفاده شده باشد نیز مجاز نیست. در صورتی که همان محصول برای بازارهای اروپایی قابل قبول می‌باشد به این ترتیب محصولات مذکور نیز از طریق قزاقستان به دیگر کشورها صادر گردید. البته در مبادی خروجی محصولات از لحاظ بقایای فلزات سنگین و نهاده شیمیایی کنترل می‌گردد و در صورت عدم مطابقت با استاندارد اجازه عرضه آن صادر نمی‌شود. با توجه به اینکه بیشتر تولیدات کشاورزی استان به صورت کشت دیم است و در این اراضی کمترین میزان کود و سم مصرف می‌گردد می‌توان گفت تولیدات کشاورزی استان آذربایجان شرقی در سطح کشور سالم‌ترین محصولات می‌باشد.
وی با بیان اینکه یکی از مشکلات اساسی بخش کشاورزی کشور و استان کوچک بودن قطعات کشاورزی است که باعث می‌گردد که کشاورز رقابتی برای مکانیزه نمودن واحد و پیاده‌سازی روش‌های علمی نداشته باشد، ابراز داشت: از آنجایی که حرکت به سوی یکپارچه سازی با توجه به محترم بودن مالکیت در قانون اساسی کشور دشوار است، راه‌حل فائق آمدن بر این مسئله کشاورزی قراردادی است. در کشاورزی قراردادی برای مالکان قطعات پشتیبانی تحت عنوان تعاون روستایی، شرکت غله و پشتیبانی‌های بخش خصوصی تعریف می‌گردد که به انعقاد قرارداد با کشاورزان اقدام نموده و سرمایه در گردش مورد نیاز آنان را تامین و در حین برداشت اقدام به خرید محصول نهایی می‌کند و به این ترتیب مشکل عدم فروش محصول توسط کشاورز نیزمرتفع می‌گردد. این طرح در حال حاضر در مورد گندم و کلزا صورت گرفته و آمارهای خوبی را نسبت به سطح کشور ارائه کرده است و تلاش می‌گردد محصولات بیشتری تحت پوشش آن قرار بگیرد.
رئیس سازمان جهادکشاورزی استان در مورد اقلام شب عید نیز به کالای سیب و پرتقال که تامین آن برای شب عید تعریف شده می‌باشد اشاره کرد و گفت: جلسات مختلفی در این زمینه صورت گرفته و محصول سیب تامین شده است تامین پرتقال نیز به صورت کشوری بوده و در اختیار استان قرار خواهد گرفت که البته میزان مورد نیاز استان ما تامین شده و انبارهای مربوطه در استان‌های شمالی مشخص گردیده است. از اوایل اسفندماه حمل محصول به استان اتفاق خواهد افتاد. محل غرفه‌های عرضه نیز مشخص شده است. اما امسال از ظرفیت سامانه بازرگام نیز در توزیع میوه شب عید استفاده خواهد شد و تلاش خواهد شد درصدی از اقلام در این بستر توزیع گردد.
نظر شما