بازار؛ گروه بین الملل: حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در حالی روز پنج‌شنبه ۱۳ ژانویه عازم چین شده که پکن از روز دوشنبه ۱۰ ژانویه میزبان هیات‌هایی از دیپلمات‌های ارشد کشورهای غرب آسیا است.
امیرعبداللهیان بعد از دیدار با همتای چینی خود گفت: از جمله موضوعاتی که در دستورکار با چین است عملیاتی کردن قرارداد ۲۵ ساله و موضوعات مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی می باشد.
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره مذاکرات در وین نیز بیان کرد: امیدواریم در وین به یک توافق خوب و در زمانی کوتاه دست پیدا کنیم. نقش چین در این موضوع در کنار روسیه بسیار مهم است و امیدواریم طرف‌های غربی هم با نگاهی واقع بینانه و با هدف نیل به یک توافق خوب که حقوق و منافع ملت ایران در آن دیده شود، مذاکرات را در وین دنبال کنند و دارای ابتکار عمل باشند.
وزرای خارجه ۴ کشور حاشیه جنوبی خلیج فارس و دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس نیز روز دوشنبه ۱۰ ژانویه وارد پکن شدند. به نظر برخی از تحلیلگران سیاسی، سفر تقریباً همزمان وزرای خارجه ایران، ترکیه، عربستان سعودی، کویت، عمان و بحرین به چین، نشان از رویکرد جدید سیاست خارجی چین در غرب آسیا دارد.
چین که برای تأمین نفت خام مورد نیازش به دنبال انعقاد قراردادهای بلند مدت با کشورهای نفت‌خیز است، به این کشورها به عنوان شرکای مهم خود می‌نگرد.
شورای همکاری خلیج فارس و وزارت خارجه چین در بیانیه مشترکی که پس از دیدار مقام‌های ارشد دو طرف منتشر شد، بر امضای برنامه «اقدام مشترک برای گفتگوهای راهبردی» که قرار است بین سال‌های ۲۰۲۵-۲۰۲۲ انجام شود، تأکید کردند.
دو طرف همچنین بر ضرورت تکمیل مذاکرات بر سر «توافقنامه تجارت آزاد میان شورای همکاری خلیج فارس و چین و ایجاد منطقه تجارت آزاد میان دو طرف» تأکید کردند.
در خصوص این موضوع خبرنگار بازار مصاحبه ای با پروفسور «پل پیلار» استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا انجام داده که در ادامه آمده است.
«پل پیلار» یکی از سردبیران نشریه نشنال اینترست، و عضو ارشد مرکز تحقیقات امنیتی دانشگاه جورج تاون و نیز مرکز سیاست‌های امنیتی ژنو است. وی در سال ۲۰۰۵ پس از ۲۸ سال فعالیت در جامعه اطلاعاتی ایالات متحده از سازمان اطلاعات مرکزی (DCI) بازنشسته شد و پس از آن به عنوان استاد مهمان در برنامه مطالعات امنیتی در دانشگاه جورج تاون حضور یافت.
مناصب ارشد دولتی پیلار، شامل افسر اطلاعات ملی خاورنزدیک و آسیای جنوبی، رئیس واحدهای تحلیلی در CIA در حوزه‌های خاورنزدیک، خلیج فارس و آسیای جنوبی، معاون رئیس مرکز ضد تروریستی DCI و دستیار اجرایی مدیر اطلاعات مرکزی بوده است. پروفسور پیلار همچنین در شورای اطلاعات ملی به عنوان یکی از اعضای اصلی گروه تحلیلی آن فعالیت می‌کرد. وی کهنه‌سرباز جنگ ویتنام و افسر بازنشسته ارتش ایالات متحده نیز هست.
پل پلار دارای مدرک افتخاری از کالج دارتموث، لیسانس فلسفه از دانشگاه آکسفورد، و کارشناسی ارشد و دکتری از دانشگاه پرینستون است.
کتاب های پل پیلار عبارتند از: «مذاکره برای صلح: خاتمه جنگ بعنوان یک روند چانه‌زنی (۱۹۸۳)»؛ «تروریسم و سیاست خارجی ایالات متحده (۲۰۰۱)»؛ «اطلاعات و سیاست خارجی ایالات متحده: عراق، ۱۱ سپتامبر و اصلاح اشتباهات (۲۰۱۱)» و «چرا آمریکا جهان را اشتباه می‌فهمد: تجربه ملی و ریشه‌های سوءبرداشت (۲۰۱۶)».
*حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران در پایان دیدار با وزیر خارجه چین گفت: در این سفر توافق کردیم که دو طرف اجرایی شدن و شروع عملیاتی شدن توافق همکاری های راهبردی و جامع ۲۵ ساله دو کشور را اعلام کنیم. به نظر شما عملیاتی شدن این توافق چه آثاری بر اقتصاد ایران خواهد داشت؟
بدیهی است که هرگونه افزایش در تجارت و سرمایه گذاری چین به کاهش مشکلات اساسی اقتصادی ایران کمک می کند؛ مشکلاتی که تا حد زیادی به دلیل تحریم های آمریکا است. اما دقیقاً مشخص نیست که «اجرا» در این مورد به چه معناست.
توافقنامه همکاری اساساً بیانیه ای از نیات و اهداف در رابطه با جهت گیری روابط در دراز مدت است. لزوماً به این زودی هر بخش یا فعالیتی که در توافق ذکر شده اجرایی نخواهد شد. بدون جزئیات بیشتر در مورد اینکه دقیقا چه چیزی و چه زمانی اجرا خواهد شد، دشوار است که دقیقا بدانیم این بیانیه به چه معناست.
*این سفر در حالی انجام شد که مذاکرات وین ادامه دارد. آیا اعلام عملیاتی شدن سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین می تواند دست ایران در مذاکرات وین را باز نگه دارد؟
بله، حداقل ممکن است دست ایران را تا حدی تقویت کند. این راهی است که بگوییم ایران حتی در صورت عدم توافق در وین، چیزی برای تکیه بر آن دارد و بنابراین ایران از دادن امتیاز برای دستیابی به توافق ناامید نیست.
*چرا چین در بحبوحه مذاکرات این تصمیم را گرفته است؟
چین خواهان موفقیت مذاکرات وین است و احتمالاً محاسبه کرده است که این امتیازات از سوی ایالات متحده آنچه در این زمان برای دستیابی به توافق ضروری است و بنابراین تقویت دست مذاکره ایران ممکن است مفید باشد. چین همچنین دارای منافع اقتصادی مستمری در همکاری با ایران است، از جمله مواردی که مربوط به ابتکار «یک کمربند- یک جاده» است.
*همزمان با سفر وزیر خارجه ایران به چین، شاهد حضور هیاتی از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به چین بودیم که در بیانیه مشترکی که پس از دیدار مقام‌های ارشد دو طرف منتشر شد، بر امضای برنامه «اقدام مشترک برای گفتگوهای راهبردی» که قرار است بین سال‌های ۲۰۲۵-۲۰۲۲ انجام شود، تأکید کردند. دو طرف همچنین بر ضرورت تکمیل مذاکرات بر سر «توافقنامه تجارت آزاد میان شورای همکاری خلیج فارس و چین و ایجاد منطقه تجارت آزاد میان دو طرف» تأکید کردند. اهمیت این منطقه تجارت آزاد میان طرفین چیست؟
چین مایل است روابط خوبی با همه طرف‌های مناقشه در خاورمیانه داشته باشد، بنابراین از اقدامات برای تقویت روابط با کشورهای عربی خلیج فارس به عنوان راهی برای متعادل کردن آنچه با ایران انجام می‌دهد استقبال می‌کند. کشورهای شورای همکاری خلیج فارس نمی خواهند در رابطه با روابط اقتصادی سودمند با چین از ایران عقب بمانند.
*مدتی پیش شبکه خبری «سی‌ان‌ان» در گزارشی از انتقال فناوری تولید موشک‌های بالستیک چین به عربستان سعودی خبر داد. آیا چین در تلاش است تا نقشی مانند آمریکا را در منطقه خلیج فارس عهده دار شود؟
چینی ها این را انکار می کنند که به دنبال نقشی مشابه ایالات متحده در خاورمیانه هستند. وزیر امور خارجه چین اخیراً در این خصوص اظهار نظر کرده است. چین با تأکید کمتر بر عملیات نظامی مستقیم و همچنین با تلاش برای ایجاد روابط با همه طرف‌های منطقه به جای طرفداری به اندازه ایالات متحده، آنچه را که انجام می‌دهد از آنچه آمریکا در منطقه انجام داده است متمایز می‌کند.
اما چین همچنان از فرصت ها برای فروش تسلیحات استفاده خواهد کرد. چین با فروش موشک های CSS-۲ به عربستان سعودی در دهه ۱۹۸۰ راه را برای صادرات موشک به کشورهای خاورمیانه هموار کرد.
نظر شما