مهران ابراهیمیان؛ بازار: حسین سلاح ورزی نائب رییس اتاق بازرگانی ایران و عضو شورای عالی بورس در بخش اول گفت گوی خود به سئوالات بازار در باره فضای کنونی بازار بورس و چشم انداز نیمه دوم سال این بازار پرداخته است. وی معتقد است بازار بورس در ادامه روند خود با فراز و فرود شاخص مواجه خواهد شد اما با فراهم امدن شرایط برای عرضه بیشتر شرکت ها، در نهایت همچنان محلی برای جذب نقدینگی خواهد بود اما با سود های منطقی تر.
* با توجه به ظرفیت محدود بورس و حجم نقدینگی آیا این امکان وجود دارد که بورس مانند خودرویی ضعیف با بار زیاد و پرسرعت در سربالایی های اقتصادی کنونی به اصطلاح آب و روغن قاطی کند و موتور بسوزاند و به یکباره این بازار را دچار ریزش کند؟
امکان بروز نوسانات و کاهش ارزش سهام حتما در بورس نهفته است ولی اینکه در روزها و ماه های پیش رو اتفاق عجیب و غریبی در این بازار بیفتد وجود ندارد. مهمترین مشکلات و معضلات که همه در بازار سرمایه به آن رسیده اند در واقع عمق کم بازار و کمبود عرضه سهام جدید است که خوشبختانه از دو سمت این موضوع پیگیری شده است. از یک سو دولت از طریق همین صندوق های ETF سهام و سرمایه ای که در شرکت ها دارد را عرضه می کند که این امر به تعمیق بازار سرمایه عرضه سهام های جدید کمک می کند. بدون تردید عرضه این سهام ها می تواند از نوسانات در بازار سهام جلوگیری کند.
اگر ما بخواهیم عارضه یابی کنیم که دلیل حضور کمرنگ بنگاه ها در بازار سرمایه چیست شاید دو دلیل اساسی از گذشته داشته است؛ یکی اینکه از سوی خود شرکت ها تصویر واضح و دقیقی از بورس و بازار سرمایه وجود ندارد به عبارتی یک واهمه، ترس و کم علاقگی بین صاحبان بنگاه نسبت به بورس وجود دارد که شاید بخشی به این دلیل است که عمده شرکت ها به صورت خانوادگی تشکیل و مدیریت شده اند و به نوعی نمی توانند برای عرضه سهام در بورس شفافیت در صورت های مالی خود ایجاد کنند که یکی از الزامات این بازار است.
از سوی دیگر واقعیت این است که یک تمرکزی در سازمان بورس و واحده پذیرش وجود داشته است که در ماههای گذشته با تسهیل شرایط و ایجاد سامانه هوشمند شرایط برای عرضه سهام شرکتهای جدید در بازار سرمایه را آسانتر کرد.
از سوی دیگر تسهیلات مالیاتی در نظر گرفته از سوی شورای سران سه قوه در جهت رفع این موانع اقدام خوبی است و اتاق بازرگانی نیز در تفاهم چهار جانبه اقدام به طراحی سامانه هوشمند کردیم و در این سامانه جدید رهسار طراحی شده درگاهی برای بارگذاری اطلاعات و صورت های مالی شرکتهایی که قصد عرضه سهام خود در بازار بورس دارند، مهیا شده است.
این سامانه بر مبنای هوش مصنوعی و ضوابطی که سازمان بورس تعریف کرده است اقدام به تهیه گزارش از صورت های مالی شرکتها می کند و یک تصویر واضحی به صاحب بنگاه می دهد.
به عبارت بهتر مجموعه اقداماتی که بر شمردم به همراه کارهای بسیار خوبی که در فرابورس در حال انجام است در جهت عمق بخشی بورس صورت گرفته و سرمایه گذاری در بورس را منطقی تر و سرمایه هایی که ورود می کنند را کارامد تر خواهد کرد.
در فرابورس قرار است چه اتفاقی بیافتد؟
قرار است تابلوهایی برای شرکت های دانش بنیان و استارت آپ ها راه اندازی شود که البته فعلا قرار نیست عرضه های عمومی داشته باشند اما می توانند شرکت ها در این حوزه ورود کنند. با این حال می تواند این اقدام شروع فرایندی است که می توانند با استفاده از این تابلوها خود را با الزامات بازار تطبیق داده و آماده عرضه شوند.
اگر همه بازارهای دنیا را هم مورد بررسی قرار بدهیم می بینیم با نوسان، کاهش و افزایش مواجه بوده اند لذا نباید این افزایش شاخص بورس همیشگی و مداوم باشد در عین حال باید نهاد ناظر و سیاست گذارها به دنبال اتخاذ تدابیری باشند که این نوسان به حداقل برسد
* آیا سرعت این روندی اصلاحی و تسهیل در ورود بازار سهام برای عرضه کنندگان متناسب با موج نقدینگی که در بازار سرمایه ورود کرده است، هست؟
مهمترین اتفاقی که در بازار بورس در ماههای آینده خواهد افتاد این است که با افزایش عرضه سهام های جدید در بورس شاخص بورس مثبت و منطقی می شود ولی نباید انتظار داشت که هر روز رشدهای جهشی داشته باشیم. با توجه به اقبالی که از سرمایه گذاری در بازار سرمایه وجود دارد روند سرمایه گذاری و هدایت نقدینگی به سمت بورس ادامه دار خواهد بود االبته این روند منطقی شده و سرعت آن کم می شود.
مهمترین اتفاقی که در بازار بورس در ماههای آینده خواهد افتاد این است که با افزایش عرضه سهام های جدید در بورس شاخص بورس مثبت و منطقی می شودو همچنین هدایت نقدینگی به سمت بورس ادامه دار خواهد بود ولی نباید انتظار داشت که هر روز رشدهای جهشی داشته باشیم
* با توجه به حوادث چند روزه اخیر نشانه ای از واگذاری کامل و اثر گذار شرکت های دولتی از طریق مسیر شفاف بورس دیده نمی شود و ما همچنان شاهد مقاومت دولت در واگذاری شرکت هایش هستیم. چرا این اتفاق نمی افتد؟ با توجه به مشکلات، حواشی ها یی که در روند خصوصی سازی ایجاد شد چرا عرضه سهام شرکتها از طریق بورس عرضه نمی شودو همچنان دولت به دنبال احاطه کامل بر شرکت ها ی واگذاری و حفظ صندلی های مدیریتی است؟
شفاف ترین و سالمترین مسیر فروش سهام و اموال دولت از طریق بورس است. سازمان خصوصی سازی هم رویه واگذاری ها رو تغییر داده است و به جای برگزاری مزایده قرار است شرکت ها را یا از طریق IPU در بازار بورس انجام بدهد یا از طریق تشکیل صندوق ها اقدام به عرضه سهام بکند. ولی به درستی اشاره کردید که باید همزمان با واگذاریها؛ مدیریت ها هم صورت بگیرد ومورد نقد ما به عنوان اتاق بازرگانی بوده است. دولت این استدلال را دارد که حتما در یک فرآیند یکساله مدیریت شرکت هایی که در قالب صندوق های ETF باشد و بعد از واگذاری کامل طی فرایندی مدیریت هم واگذار خواهد شد.
*بسیاری از کارشناسان بر این باورند که ورود نقدینگی به سمت بورس با سودهای سه ماهه اول برای کنترل تورم بوده است، ایا با این روند می توان جلو تورم را گرفت و آیا می توان از میزان سرمایه گذاری در بورس به عنوان رونق اقتصادی یاد کنیم؟
زمانی می شود از رونق بازار، افزایش معاملات و افزایش بازیگران بازار سرمایه خوشحال بشویم که بازار سرمایه در خدمت بخش واقعی اقتصاد و در خدمت بخش فیزیکی اقتصاد باشد. در حال حاضر مهمترین دغدغه این است که علیرغم افزایش چند برابری ارزش بازار و تعداد بسیار قابل توجه بازیگران بازار و سهامداران ما شاهد بودیم در طول یک سال و نیم گذشته میزان استفاده بخش واقعی اقتصاد و تامین سرمایه برای نظام تولید از بازار بورس بسیار مبلغ ناچیزی بوده است که این هم یک دغدغه بزرگی است که در شورای گفتگو مطرح شده است. برای تسریع و تسهیل پذیرش شرکت ها در بورس امکان تامین سرمایه از بازار سرمایه موضوعی است که می تواند کمک بکند. از بورس همانطور که انتظار می رود باید بتواند در اقتصاد کشور و هم در زمینه تامین منابع مالی برای واحدهای تولیدی نقش آفرینی کند.
* راه اندازی بورس املاک، مستغلات و امتیازات چه تاثیری بر عملکرد بازار های موازی بازارسرمایه می گذارد؟ آیا راه اندازی این بورس می تواند بر حل مشکلات بازار مسکن اثرگذار باشد؟
راه اندازی بورس املاک و مستغلات می تواند بر بازارهای موازی بازار سرمایه اثرگذار باشد. راه اندازی بورس املاک و مستغلات منتقدین بسیاری دارد و طبق نظر آنها نمونه های مشابه این بورس در دنیا کم است. اما واقعیت دیگر هم این است که کمتر کشوری در دنیا پیدا می کنید که موضوع مسکن و ساختمان یک معضل و مشکل جدی و اساسی در آن کشور باشد. ما در کشوری زندگی می کنیم که موضوع ساختمان و مسکن نه تنها مشکل اقتصادی است بلکه به یک پدیده اجتماعی و نگرانی عمومی برای همه مردم هم تبدیل شده است.
تلقی برخی هم این است که بورس املاک و مستغلات و امتیازات به نوعی می خواهد تبدیل به یک بنگاه ملکی بزرگ شود ولی در واقع چنین نیست.
ریشه معضل مسکن در ایران به دلیل کمبود تولید وعرضه است که یکی از دلایل مهم آن ناشی از عدم تامین مالی است.
بورس املاک و مستغلات می تواند به عنوان بورس مستقل یا بازار مستقل منافع متعددی داشته باشد که یکی از انها تامین مالی برای تولید مسکن و چرخاندن چرخ های صنعت ساخت و ساز و تولید انبوه مسکن جلوگیری از افزایش سرسام آور قیمت ملک است.
با راه اندازی بورس املاک و مستغلات با استفاده از پتانسیل مالی دارایی های غیرمولد بخش دولتی می توان بازار مناسب و شفافی را برای تامین مالی و ایجاد سودآوری در صنعت ساخت و ساز مهیا کرد و افراد با پتانسیل مالی متفاوت می توانند در این بازار سرمایه گذاری کنند و از سوی دیگر املاک و مستغلات دولتی هم با حداقل فساد و شفافیت بالا عرضه شود.
* با توجه به عمق کم بازار سرمایه و وضعیت این روزهای بورس اهم از سودهای بالا و غیر متعارف در ماه های اول سال و فراز و فرود های این روزها آیا مردم از راه اندازی بورس و سرمایه گذاری در بازار بورس املاک، مستغلات و امتیازات استقبال می کنند؟
من با نظر شما موافقم که رشد شاخص سهام بورس در طول یک سال و نیم گذشته تا حدودی غیر متعارف بوده است و با وضعیت کنونی اقتصاد کشور همخوانی نداشته است اما به دلیل افزایش حجم نقدینگی در سالهای اخیر و و سرازیر شدن سرمایه ها به سمت بازار بورس، این بازار دارای جذابیت های فراوانی شده است و تا زمانی که نقدینگی ها به سمت این بازار روانه شود بازار بورس همواره برای سرمایه گذاران دارای جذابیت خواهد بود به خصوص که کمبود عرضه و افزایش تقاضا برای خرید سهام برخی شرکتها موجب افزایش نرخ سود در این بازار خواهد بود.
به علاوه از دلایل دیگری که موجب می شود شاخص بورس مثبت و افزایشی باشد «انتظارات تورمی» است، با توجه به اینکه رشد قیمت ها به صورت مداوم در اقتصاد ایران صورت می گیرد بنابراین سرمایه گذاران بازار بورس نیز این انتظار را دارند که باید این بازار همواره با قیمت های رو به بالا و افزایش تقاضا مواجه شود و همیشه سودده باشد درحالیکه همه ما خوب می دانیم در هبچ جای دنیا انتظارات از بازار سرمایه اینچنین نیست.
در متون مربوط به صنعت مالی؛ بازده و ریسک به صورت توامان هستند و هرجایی که بازده وجود دارد حتما یک ریسک متناسب با آن نیز وجود خواهد داشت. در همه دنیا می ببینیم که توصیه می کنند، آموزش می دهند و مردم به این فرهنگ رسیده اند که سرمایه های مازاد و بلااستفاده و غیر حیاتی خود را در بازار سرمایه ببرند که این امر ناشی از ریسک و نوسانات بالا در بازار بورس است. لذا ما نیز باید این مساله را همواره به سرمایه گذاران تازه کار بازار سرمایه تاکید بکنیم. این وظیفه ما است که به عموم مردم بگوییم به ریسک نهفته در بازار سرمایه توجه بکنند زیرا هر لحظه ممکن است شاخص کل دچار نوسان شده و بالا و پایین را در بازار تجربه کنند. اینکه مردم سرمایه های ضروری و حیاتی خود را بیاورند و مثلا کسی خانه، خودرو و طلای وارد بازار سرمایه بکنند اصلا کار توصیه شده ای نیست. اگر همه بازارهای دنیا را هم مورد بررسی قرار بدهیم می بینیم با نوسان، کاهش و افزایش مواجه بوده اند لذا نباید این افزایش شاخص بورس همیشگی و مداوم باشد. ممکن است شاخص بورس تحت تاثیر عوامل اقتصادی و غیر اقتصادی دچار نوسان شود ولی در عین حال باید نهاد ناظر و سیاست گذارها به دنبال اتخاذ تدابیری باشند که این نوسان ها و تلاطمات به حداقل برسد.
* به عنوان آخرین سئوال بخش اول گفت وگو برای ورود مردم به بازار بورس چه توصیه هایی دارید؟ مردم برای ورود به بازار سرمایه باید چه ریسک هایی را بپذیرد؟
مردم آن بخش از منابع غیرضروری که ارزش استراتژیکی وحیاتی ندارد را در بورس سرمایه گذاری بکنند. به دلیل فقدان دانش کافی و آگاهی نسبت به بازار سرمایه بهترین مسیر سرمایه گذاری برای تازه واردها در بورس این است که غیر مستقیم در این بازار سرمایه گذاری کنند و سهام صندوق هایی که قابلیت نقد شوندگی خوبی دارند را خریداری کنند.
نظر شما