بازار؛ گروه بورس: در دو هفته گذشته، بازارهای جهانی شاهد نوسانات کم‌سابقه‌ای در شاخص‌های بورس و قیمت فلزات پایه بوده‌اند؛ نوساناتی که عمدتاً تحت‌تأثیر تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه و حملات رژیم صهیونیستی به ایران شکل گرفته‌اند. در حالی‌که قیمت مس در بورس فلزات لندن و شانگهای روندی افزایشی را تجربه کرده، فلزاتی مانند آلومینیوم، سرب و روی با افت قیمت مواجه شده‌اند. این تحولات، هم‌زمان با جهش قیمت نفت و طلا، فضای روانی بازارهای مالی را به‌شدت متأثر کرده و سرمایه‌گذاران را به سمت دارایی‌های امن سوق داده است.
در پی حملات اخیر اسرائیل به ایران و پاسخ متقابل تهران، بازارهای جهانی با موجی از نوسانات شدید مواجه شده‌اند که بخش عمده‌ای از آن به جهش قیمت نفت بازمی‌گردد. نفت به‌عنوان یکی از متغیرهای کلیدی اقتصاد بین‌الملل، تأثیر مستقیمی بر روند معاملات در بورس‌های جهانی و آسیایی دارد.
تأثیر بر شاخص‌های سهام جهانی
افزایش قیمت نفت معمولاً به رشد ارزش سهام شرکت‌های فعال در حوزه انرژی منجر می‌شود، اما در مقابل، صنایع انرژی‌بر مانند هواپیمایی، خودروسازی و فولاد با افزایش هزینه‌های تولید مواجه می‌شوند. در نتیجه، شاخص‌هایی مانند S&P 500، DAX و Nikkei 225 در روزهای اخیر نوسانات قابل‌توجهی را تجربه کرده‌اند. به‌عنوان نمونه، شاخص داوجونز در واکنش اولیه به حمله اسرائیل به ایران بیش از ۱.۱ درصد افت کرد و شاخص‌های آتی نزدک و S&P نیز کاهش یافتند.
کشورهای واردکننده نفت در آسیا مانند ژاپن، کره جنوبی، هند و چین، از افزایش قیمت نفت آسیب‌پذیرترند. در روزهای پس از حمله، شاخص نیکی ژاپن، کسپی کره جنوبی و هنگ‌سنگ هنگ‌کنگ همگی بیش از یک درصد کاهش یافتند. این افت ناشی از نگرانی نسبت به افزایش هزینه واردات انرژی و فشار بر ارزهای ملی این کشورهاست.
تأثیر بر نرخ ارز و نقدینگی
افزایش قیمت نفت باعث تقویت ارز کشورهای صادرکننده مانند روسیه و عربستان شده، در حالی‌که ارز کشورهای واردکننده تضعیف شده است. این تغییرات ارزی، به‌ویژه در بازارهای نوظهور آسیا، بر جریان سرمایه و نقدینگی تأثیرگذار بوده و جذابیت سرمایه‌گذاری در برخی بازارها را کاهش داده است.
افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی، انتظارات تورمی را در میان سرمایه‌گذاران بالا برده و موجب شده تا بسیاری از آن‌ها به سمت دارایی‌های امن مانند طلا، ین ژاپن و فرانک سوئیس حرکت کنند. در همین راستا، قیمت طلا نیز با جهشی ۱.۸ درصدی به نزدیکی رکورد تاریخی خود رسید.
نوسانات بورس‌های منطقه‌ای
بازار سرمایه رژیم صهیونیستی نیز به‌شدت تحت‌تأثیر قرار گرفت. در پی اصابت موشک‌های ایرانی به منطقه اقتصادی رامات‌گان، شاخص بورس تل‌آویو بیش از ۳ درصد افت کرد که معادل کاهش ۱۴ میلیارد دلاری ارزش بازار در کمتر از یک روز بود. این افت، بی‌سابقه‌ترین سقوط از زمان جنگ ۲۰۲۳ با غزه محسوب می‌شود و موجب تعلیق فعالیت برخی شرکت‌های فناوری و سرمایه‌گذاری شد.
نوسانات قیمت نفت و فلزات پایه، در کنار تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی، ساختار بازارهای مالی جهانی را در وضعیت شکننده‌ای قرار داده است. سرمایه‌گذاران در حال بازنگری در سبد دارایی‌های خود هستند و تا زمانی که افق درگیری روشن نشود، نوسانات بالا و حرکت به‌سوی دارایی‌های امن، سناریوی غالب بازارها خواهد بود
در ایران نیز بورس در صورتی که حمایت نشود با نوساناتی همراه خواهد شد. کارشناسان بازار سرمایه سه سناریو برای آینده بورس مطرح کرده‌اند: از ریزش سنگین در صورت تداوم تنش‌ها، تا بازگشت به تعادل در صورت حمایت نهادهای مالی قابل تصور است. شاخص کل بورس تهران در محدوده حساس ۲.۹ میلیون واحد قرار گرفته و از دست رفتن این سطح می‌تواند آغازگر یک فاز اصلاحی جدی باشد.
در مجموع، نوسانات قیمت نفت و فلزات پایه، در کنار تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی، ساختار بازارهای مالی جهانی را در وضعیت شکننده‌ای قرار داده است. سرمایه‌گذاران در حال بازنگری در سبد دارایی‌های خود هستند و تا زمانی که افق درگیری روشن نشود، نوسانات بالا و حرکت به‌سوی دارایی‌های امن، سناریوی غالب بازارها خواهد بود.
درواقع بازارهای جهانی و منطقه‌ای تحت‌تأثیر مستقیم تنش‌های ژئوپلیتیکی ناشی از حملات رژیم صهیونیستی به ایران، با نوساناتی کم‌سابقه در شاخص‌های بورس، قیمت نفت، فلزات پایه و دارایی‌های امن مواجه شده‌اند. قیمت جهانی نفت بعد از تجاوز آمریکا با جهشی محسوس روبرو شد و به سطوح بالاتر از ۸۰ دلار رسید و طلا نیز با رشد ۱.۸ درصدی به نزدیکی رکورد تاریخی خود صعود کرد. در همین حال، بازار فلزات نیز واکنش متفاوتی نشان داد؛ به‌گونه‌ای که قیمت مس افزایش یافت، اما فلزاتی مانند آلومینیوم و روی با افت نسبی همراه شدند. این تحولات، فضای روانی بازارهای مالی را به‌شدت متأثر کرده و سرمایه‌گذاران را به بازنگری در سبد دارایی‌های خود واداشته است. اما بعد از اینکه ایران انتقام تجاوز آمریکا را با حمله موشکی به پایگاه هوایی العدید جبران کرد قیمت نفت و گاز ببه ترتیب ۷ و ۵ دلار افت کردند. این موضوع نشان دهنده اهمیت ریسک‌های سیستماتیک در معاملات است.
در چنین فضایی، نقش سیاست‌گذاران در حفظ نقدشوندگی، بازگرداندن اعتماد عمومی و مدیریت انتظارات تورمی، بیش از هر زمان دیگری حیاتی است. بازارها اکنون نه‌فقط به داده‌های اقتصادی، بلکه به سیگنال‌های سیاسی و امنیتی حساس‌اند
در این میان، بازار سرمایه ایران نیز از این تحولات بی‌نصیب نماند. در حالی‌که معاملات سهام به‌دلیل شرایط اضطراری متوقف شده بود، صندوق‌های درآمد ثابت به‌عنوان تنها ابزار فعال بازار، در سه روز اخیر شاهد نوسانات قابل‌توجهی بودند. در روز شنبه، بیش از ۱۷ هزار میلیارد تومان پول حقیقی از این صندوق‌ها خارج شد و در روز یکشنبه و دوشنبه نیز این خروجی به ترتیب به حدود ۵ و ۲ هزار میلیارد تومان رسید. با این حال، در روز دوشنبه، ارزش معاملات صندوق‌های درآمد ثابت به ۱۱ هزار و ۳۲۶ میلیارد تومان کاهش یافت که نشان‌دهنده کاهش ۷۸ درصدی نسبت به روز نخست و فروکش‌کردن هیجان فروش در این بازار است. صندوق‌های یاقوت، افران و لبخند بیشترین سهم از معاملات را به خود اختصاص دادند.
در مجموع، نوسانات قیمت نفت، فلزات و شاخص‌های بورس در کنار تحولات صندوق‌های درآمد ثابت، تصویری از شکنندگی بازارهای مالی در شرایط بحران را ترسیم می‌کند. سرمایه‌گذاران در حال حرکت به‌سوی دارایی‌های امن هستند و تا زمانی که افق درگیری‌ها روشن نشود، انتظار می‌رود این روند ادامه یابد. در چنین فضایی، نقش سیاست‌گذاران در حفظ نقدشوندگی، بازگرداندن اعتماد عمومی و مدیریت انتظارات تورمی، بیش از هر زمان دیگری حیاتی است. بازارها اکنون نه‌فقط به داده‌های اقتصادی، بلکه به سیگنال‌های سیاسی و امنیتی حساس‌اند و این یعنی اقتصاد، بیش از همیشه، در سایه ژئوپلیتیک تنفس می‌کند.
نظر شما