وحید پورتجریشی؛ بازار: دستیابی به منابع زیرزمینی به یکی از موضوعات مهم سال های اخیر قدرت های بزرگ و کشورهای صنعتی جهان تبدیل شده است. اما به نظر می رسد بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید تا حد زیادی این رقابت ها را تشدید کرده و خطر به راه افتادن دور تازه ای از جنگ جدید تجاری با مضمون دستیابی به معادن عناصر کمیاب و استراتژیک، میان شرق و غرب پیش روی جهان قرار گرفته است.
تلاش ترامپ برای دستیابی به منابع کمیاب اوکراین
دولت ترامپ طی روزهای گذشته تلاش ویژه ای برای دستیابی به معادن فلزات و عناصر کمیاب اوکراین به کار بسته است. مشاور امنیت ملی کاخ سفید اعلام کرد انتظار دارد رییس‌جمهوری اوکراین، به‌عنوان بخشی از تلاش‌ها برای پایان دادن به جنگ اوکراین، توافق‌نامه معدنی را با ایالات متحده امضا کند.
این در حالیست که ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهوری اوکراین روز چهارشنبه هفته گذشته درخواست آمریکا برای امضای قرارداد واگذاری حق بهره برداری از معادن اوکراین تا سقف ارزش ۵۰۰ میلیارد دلار در ازای حمایت واشنگتن از کشورش را رد کرده بود. در حالیکه جی دی ونس معاون ترامپ روز ۲۶ بهمن ماه، در خصوص توافق معدنی میان دو کشور با زلسنکی به گفتگو پرداخت، اما رئیس جمهوری اوکراین معتقد است که اساسا چنین میزان کمکی از سوی آمریکا طی سال های جنگ دریافت نکرده است.
منابع نزدیک به کاخ سفید اعلام کرده اند که در صورت امضای این توافق معدنی، اوکراین می تواند اطمینان بیشتری نسبت به حمایت آمریکا از این کشور در برابر روسیه حاصل نماید؛ اما همچنان خبری از تصمین های واشنگتن به کی یف در این خصوص نیست.
هدف ترامپ از امضای قرارداد معدنی با اوکراین چیست؟
اگرچه هنوز جزئیات چندانی در خصوص معادن خاص اوکراین که ترامپ به دنبال دستیابی به ذخایر آنهاست منتشر نشده، اما به گفته مقام های ارشد کاخ سفید، این مواد معدنی شامل خاک های کمیاب، تیتانیوم، اورانیوم و لیتیوم است که همگی از ستون ها و منابع انرژی های نو محسوب می شوند.
در خصوص تیتانیوم که مشخص است علاوه بر کاربرد فروان این فلز گرانبها در مصارف پزشکی و صنعتی، ترامپ به احتمال زیاد بیشتر به دنبال ماهیت آن به عنوان فلزی گرانبها و البته نقش آفرین در بخش انرژی است. نکته دیگر اینکه چینی ها بزرگترین خریدار تیتانیوم در جهان بوده و بخش عمده ای از بازار تزئینات این کشور به جای طلا از تیتانیوم ساخته و تولید می شود. پس ظاهرا ترامپ حساب ویژه ای روی بازار این فلز باز کرده است.
بسیار ساده انگارانه است که فکر کنیم تاجر بزرگی همچون وی، نگاهی به منابع انرژی جدید و صنایع بزرگی چون ساخت و فروش باتری های لیتیومی که اساس انرژی های تجدیدپذیر محسوب می شوند، ندارد.
اما به نظر می رسد دو عنصر دیگر یعنی لیتیوم و اورانیوم در بخش انرژی به کمک آمریکا خواهند آمد. توجه داشته باشیم که اگرچه ترامپ از زمان روی کار آمدن خود، خواستار بازگشت مصرف سوخت های فسیلی به بازارهای جهانی شده و ایالات متحده در دوره وی بار دیگر از پیمان آب و هوایی پاریس خارج شده، اما بسیار ساده انگارانه است که فکر کنیم تاجر بزرگی همچون وی، نگاهی به منابع انرژی جدید و صنایع بزرگی چون ساخت و فروش باتری های لیتیومی که اساس انرژی های تجدیدپذیر محسوب می شوند، ندارد.
واشنگتن در تلاش است تا سیطره چین بر معادن فلزات و عناصر کمیابی که می توانند در آینده، پکن را به عنوان بر قدرت جهان در بخش انرژی تبدیل کنند را کاهش دهد.
کاربرد لیتیوم در ساخت صنایع باتری سازی و البته در برخی موارد تسلیحات نظامی، منجر به دوخته شدن چشم رئیس جمهوری آمریکا به معادن زیرزمینی اوکراین شده و بسیار بعید به نظر می رسد که با موقعیت ضعیف کنونی دولت اوکراین، کی یف بتواند پافشاری چندانی برای استنکاف از امضای قرارداد معدنی با دولت ترامپ داشته باشد. به گفته ترامپ، اوکراین برگ برنده ای در دست نداشته و احتمالا مجبور به واگذاری این امتیاز خواهد بود.
ادامه جنگ تجاری با چین، اینبار در معادن!
نکته مهمی که در خصوص قرارداد معدنی ترامپ و البته دیگر تلاش های آمریکا در دستیابی به «معدنکاوی فراسرزمینی» مانند «کریدور لوبیتو» در آفریقا به چشم می خورد اینکه واشنگتن در تلاش است تا سیطره چین بر معادن فلزات و عناصر کمیابی که می توانند در آینده، پکن را به عنوان بر قدرت جهان در بخش انرژی تبدیل کنند را کاهش دهد.
از سوی دیگر، ترامپ قصد دارد علاوه بر کاهش قدرت چین در بخش انرژی های تجدیدپذیر، با دست اندازی بر معادن عناصر کمیاب استراتژیک در بخش انرژی همچون لیتیوم و کوبالت، دست بالا را در رقابت با چین در بازار انرژی های نو جهان در اختیار داشته باشد.
نظر شما